Химия - әлемді тану құралы

     а) жай суперфосфат                  б) сөндірілген әк, бор

     ә) азот селитрасы                      в) күрделі суперфосфат

 

10. Химиялық құбылысқа  жатпайды

     а) тұздардың суда еруі     б) диффузия арқылы уран изотоптарының ыдырауы

     ә) қанның ұйылуы             в) динамиттің қопарылыс беруі

 

Зерттеу жұмысы 
І топ

 

1.Төмендегі ерітінділердің ортасын сутектік көрсеткішін шкала бойынша анықтаңыз:

       су

       ас содасы

       сабын

      “ DOVE” сабынының

2. Аспирин дәрі- дәрмегінің құрамына  қандай функционалды топтар кіреді? ( тәжірибе жүзінде дәлелдеңіз)

3. Өсімдік майларының құрамы туралы не білесіз? Құрамында байланыс түрін қандай тәжірибе арқылы дәлелдеуге болады?

4. Крахмал көмірсуын қандай сапалық жолмен анықтауға болады?

       

ІІ топ

 

Төмедегі әдеби шығармаларынан берілген үзінділерді оқып, сұрақтарға жауаптарыңыз сұралады:

 

• Қандай тас туралы айтылған? Осы тас қандай элементтің аллотропиясы ? Оның қасиеттері туралы не айта аласыз?
• Табиғатта мыс қандай тұздар құрамында кездеседі? Мыстың алу жолдары туралы не білесіз?
• Мирабилиттің химиялық формуласы қандай? Қазақстанның қандай аймақтарында кездеседі? Қандай мезгілде өндіріледі?
• Қандай химиялық реакция туралы айтылған, жіктелуі туралы сипаттама беріңіз. Қандай отын туралы айтылған, оның артықшылығы?

Шығармалар үзінділері:

 

“ Суламифь” романынан ( Куприн )

  “ Соломон патшасы өз сүйіктісін бағалы тастармен әсемдеуді ұнататын еді. Суламифь  патшасының тастар туралы әңгімелерін таңқалып тыңдайтын еді. - Тас патшасы-  Шамир. Гректер оны – Адамас деп атаған. Ол барлық заттардан берік. Қарашы,  Суламифь, ол барлық түстермен шағылысса да өзі су тамшысы тәрізді мөлдір. Ертеде оны босанып жатырған әйелдердің, соғысқа аттанарда жауынгерлердің қолдарына байлаған. Шамирді қолына байлаған адам жын- шайтаннан қорықпаған, бұл тас адамның тынысын тазартады, ұйқыны жақсартады...”

                        “ Өзімнің әңгімесі” поэмасынан ( Абай )

                           “ Алды да ол дәрісін мысқа салды

                             Былқылдаған бұрқылдап мыс шайқалған

                             Бір нәрсемен азырақ бұлқылдақтап,

                             Алтын деп суынған соң қолына алды”

 “ Қарабұғаз” романынан ( Паустовский )

    “ Шығынақта мирабилиттің кристалдануы қарашаның ортасында басталады, ал керісінше мамырдың  соңында мирабилиттің еруі басталады... “

 “ Құпия арал “ ( Верн )

       - Қандай отын көмірді алмастырады?

       - Су – деді инженер

       - Су ? – деп қайта сұрады Пенкроф

       - Иә , бірақ судың айырылған бөлшектері – деп түсіндірді Кайфс Смит,- Әрдайым пайдаланатын оттегі мен сутегіден тұратын судың көмірді алмастыратынын күнге де жететінімізге сенімдімін...”

ІІІ топ

 

          Төмендегі тәжірибелерді жүргізіп химия реакциялардың негізінде тұрған физикалық заңдылықтарды түсіндіріңіз.

 

• Күміс (І) нитраты және кальций хлориді ерітінділеріні арасындағы реакция.
• Мыс( ІІ) сулфаты ерітіндісін электролиздеу.
• Мырыш және сұйылтылған күкірт қышқылының арасындағы реакция.
• Мыс ( ІІ ) сулфаты ерітіндісінен мыс                   ( ІІ ) оксидін алу.

 

  Сіз қоршаған ортаны қорғау саласындағы

жеке кәсіпкерлік мүмкіндіктер  туралы семинар 

өткізудесіз.    

  Сіздің тыңдаушыларыңыз- кәсіпкерлер.

  Инвистициялаудың төрт саладағы бағыттарды

көрсетіңіз.

 

• Қызмет көрсету.
• Қондырғылар шығару.
• Экологиялық қауіпсіз тауарлар өндіру.
• Шығынды төмендету.

 

ІV топ

• Адам ағзасындағы микроэлементтердің орташа мөлшері мынандай: фтор – 2,6г; мырыш – 2,3г; мыс – 0,072г; йод – 0,013г; марганец – 0,012г; хром – 0,002г. 70 кг салмақтағы адам ағзасындағы элементтердің массалық үлестері қандай?
• Практикалық жұмыс кезінде сыныпқа калий перманганатынан оттек газын алу тапсырмасы берілді. Бір мезгілде Талғаттың сынауығы жарылып , 2 г марганцовкасы құрғақ отын жалынына шашылды. Бұл өте әсерлі эффект берді. Талғаттың қауіпсіздік ережесін сақтамау себептерінен төбеге дейін барған жалын пайда болғанда түзілген оттек газының көлемін есептеңіз (калий перманганаты құрамындағы қоспа мөлшері 0,02г)
• Автомобиль шинасы камерасының көлемі  0,040м³. Егер камерадағы ауаның салмағы 160 грамм болса 17^оС кезіндегі болатын қысымды есептеңіз.
• Моноаммофос NH_⁴H_²PO_⁴ минералды тыңайтқышын алу үшін 244,5 м³ аммиак (25^оС, 1,013 * 10⁵ кПа) және 1,7 т 60% - дық ортофосфор қышқылы жұмсалды. Теориялық шығыммен салыстырғандағы өнімнің шығымын есептеңіз.

 

Түйіндер

 

• Табиғат – біртұтас, ал жаратылыстану ғылымдары оның тек белгілі бір жағын сипаттайды.
• Атом, молекулалардың химиялық қозғалысы және олардағы физикалық процестер тіршіліктің пайда болуына әкелді.
• Гуманитарлық білім, гуманитарлық ойлау тәсілі химия ғылымында кәсіптік іс -әрекеттің маңызды шығармашылдық кезеңіне қажет.
• Әлем экономикасының  дамуында химия ғылымының орны орасан зор.