Картографиялық бейнелеудің тәсілдері

Тақырыбы: Картографиялық бейнелеудің тәсілдері

 

1

• Пәнді оқытудың мақсаты: білім алушыларға географиялық карталардың ерекшелігін, картографиялық проекциялардың   түрлеріне  түсінік беру
• Пәнді оқытудың міндеттері:
• 1. Географиялық карталарда қолданатын масштабтың түрлерін түсіндіру.
• 2. Географиялық карталардың жіктелуін және ерекшелігін білу.
• 3. Топографиялық карта бойынша есептер шығару.
• 4. Географиялық карта бойынша профильдер түсіру.
• 5. Географиялық карталар бойынша картографиялық проекцияларды ажырата білу.

 

образовательная: поднять интерес к предмету, систематизация знаний и практических навыков по теме “Масштабы.

    Номенклатура карт и планов. Условные обозначения.”

• воспитательная: воспитание потребностей у студентов к активной деятельности, творческому поиску.
• развивающая: развить коммуникативные умения в ходе групповой работы, умений логически мыслить, решать задачи проблемного содержания.

 

 

2

Жоспары :

 

0. Картографиялық бейнелеудің негізгі түрлері
1. Шартты белгілер

 

 

 

0. Картография
1. Масштабы
2. Номенклатура
3. Условные обозначения

 

 

3

 

По способу записи различают:

 

Числовой

 

Именованный

 

Графические

 

 Масштаб – с немецкого мера и палка.

 

 

4

• Ареалдар тәсілі. Ареал латын тілінен аудан деген мағына береді. Карталарда ареалдарды бейнелегенде әртүрлі графикалық суреттерді қолданады. Оларды пунктир сызықтармен, жазумен, белгілермен көрсетеді.
• Ареалдар тәсілі – қандайда болмасын құбылыстың үздіксіз, тұтас(мыс, мұзбасудың) немесе шашыранды  таралу атырабын шекаралық сызық, бояу немесе түрлі сызықтар арқылы көрсететін картографиялық тәсіл.

 

• Белгілер әдісі бір нүктедегі  объектіні белгілеу үшін қолданылады. Оның орналасқан жері қатаң түрде географиялық немесе басқа координатамен анықталады, ол уақыт өтуіне байланысты өзгермейді. Объектінің ауданы картаның масштабында көрсетілмейді. Мысал ретінде бөлек орналасқан нысандар, елді мекендерді айтсақ болады: электростанциялар, зауыттар, өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтар, пайдалы қазбаларды өндіретін орындар және т.б.

• Диаграммалар әдісі картада ауданда қалыптасқан, бірақ нақты бір нүктелерде зерттелетін құбылыстарды белгілеу үшін қолданылады. Оған көптеген табиғи құбылыстарды жатқызуға болады – ауаның қысымы мен температурасы, жауын-шашын, жел, өзен режимі және т.б.

 

• Нүктелік тәсіл. Географиялық карталарда егін мен мал шаруашылығын көрсеткенде нүктелік беріледі. Ол нүкте егер егін шаруашылығы болса, 1 га - да жер қаншаға тең екенін көрсетеді.

 

 

• Қозғалыс тәсіл - нысандардың қозғалысын табиғи және саяси-әлеуметтік (құстардың ұшуы, халықтардың миграциясы, жүк тасымалдау, ағыстар) жағдайларын көрсетеді

• Сапалы көрініс тәсілі -   Жер бетінде тұтасып тараған (мыс, ландшафт) және айтарлықтай ауданды алып жатқан (мыс, топырақ жамылғысы) немесе жаппай тараған (мыс, халық) құбылыстардың сапалық сипатын бейнелеудің картаға түсіру әдісі.Картада сапалық фонды түрлі түсті немесе штрихты сызықпен бейнелейді. Кей жағдайларда олардың екеуіде бірге қолданылады.
• Картада сапалық фонды қолдану оңай болуы үшін оларды әдетте индекспен белгілеп көрсетеді. Ол картаның легендасында жазылады.

      Шартты белгілер

 

• Масштабты

 

 

• Масштабтан тыс

 

 

• Түсіндірмелі

 

 

Топографиялық карталардағы шартты белгілер:

 

 

 

 

 

Условные знаки и  
                         оформление карт

• Масштабные

 

• Линейные

 

• Внемасштабные

 

• Пояснительные

 

 

13