Термодинамика

 

 

Дюлонг- Пти  ережесі

Мысал 

 

Вольфрамның  меншікті жылу сыйымдылығы 0,1465 Дж/г  ●К, ал эквивалентінің молярлы  массасы 30,640 г/моль. Вольфрамның салыстырмалы  атомдық массасын анықтаңыз.

 

               Мысал

 

 

 

Шешуі:

Дюлонг –  Пти ережесін пайдаланып вольфрамның  молярлы массасын анықталық:

 

M(W) = 26: 0,1465 = 177,4744 г/моль.

Табылған шаманы  эквиваленттің молярлы массасына  бөліп валенттілік санын анықталық.

 

5,79

 

6

 

Z = 6

 
 
 
 
 
 
Ал валенттілік саны бүтін  болатындығын ескере отырып   Z = 6   деп аламыз да вольфрамның  молярлы массасына түзету енгіземіз, яғни 
 
M(W) = 6 * 30,64 = 183,85 г/моль. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Мысал  
Жылу сыйымдылығы 13,2 кал/ град тең калориметрдің ішіне 400 г 0,3% -ті сутектің асқын тотығының ерітіндісін құйып, оның үстіне аз ғана мөлшерде MnO2  қосты. Реакция аяқталған кезде температура 1,97 0С көтерілді. Егер ерітіндінің меншікті меншікті жылу сыйымдылығы С= 1 кал/г* град) тең болса, онда сутектің асқын тотығының 1 молі айрылған кезде бөлінетін жылу мөлшерін есепте.  

 

 

Шешуі:

               MnO2

2Н2О →  2H2 + O2 + Q

 

mер.з(H2O2) =

 

n (H2O2) =

2.Реакция нәтижесінде бөлінген жылу мөлшері келесі

формуламен  анықталады.

Q1= mc *∆t + C∆t = (mc + C)* ∆t

Есептің шарты  бойынша С= 13,2 кал/г*град

 

 

С= 1 кал/г*град     ∆t = 1,97 0C   олай болса,

Q1= (400*1 +13,2) *1,97 = 814 (кал) = 0,814 ккал

1 моль сутектің  асқын тотығы ыдыраған кездегі  бөлінетін жылудың мөлшері:

 

q =                                     ккал/моль

 

10-11 сынып оқушыларының  Дюлонг – Пти ережесі. Газдардың  парциал қысымы  тақырыбы бойынша 

білім деңгейлерін  бағалаудың критериалдық шкаласы 

 

Оқыту мақсатына  сай бағалауда қолданылатын  критерийлердің  дескрипторлары 

Жетістік деңгейі 

 

Дескрипторлар

 

А- Критерийі 

«Дүние бірлігі»

 

 

0

 

Оқушы төменде  берілген  дескрипторлар  стандарттарының  ешқайсысына жеткен жоқ.

 

1-2

 

Табиғи ортада  болып жатқан құбылыстар жайлы  түсінігі таяз, химиялық заңдылықтары  жайлы білімі нақты және дәлелді  емес. Терминдерді  дұрыс  қолданбайды 

 

 

2-3

 

Заңдылықтар  жайлы түсінігі  шектеулі, химиялық  терминдерді орынды қолданғанмен  тақырып  мағынасын толық аша  алады.  Түсінігі толық, нақты  емес.

 

3-4

 

Заңдылықтар  жайлы түсінігі  бар, құбылыстарды  олардың арасындағы байланыстарды  жақсы түсінеді,  мәліметтерді  логикалық  реттілікпен  жеткізе  алады, терминдерді орынды қолданады. Алайда, қолданған мысалдар  өте  қарапайым және толық емес.

 

5-6

 

Заңдылықтар,  құбылыстар олардың арасындағы  байланыстарды сенімді, толық, орынды  жеткізе алады. Терминдерді дұрыс, нақты, сенімді  қолданып, Парциал  газ қысымын  дәлелдей алады.

 

 

C- Критерийі 

«Ғылыми білім»

 

Жетістік деңгейі 

 

Дескрипторлар

 

0

 

Tөменде  берілген  дескрипторлар стандарттарының  ешқайсысына жеткен жоқ.

 

1-2

 

Берілген мәтіннен  қажетті ақпаратты табуда қиналады.  Ақпараттарды талдай білмейді,  тақырып бойынша проблеманы шешуге  пайдаланған қосымша мәліметтер  мақсатқа сай келе бермейді.

 

2-3

 

Оқулықтардағы  мәліметтерді қосымша ақпарат  көздерінен тапқан матералдармен  толықтыра біледі. Бірақ, тақырып  бойынша ақпарат көздеріне таңдау  мен сараптау жұмысын жүргізуде  қиналады.

 

3-4

 

Тақырыпқа  байланысты қажетті  ақпараттар  мен мәліметтерді  жинақтай алады. Дегенмен, жинақталған деректерді  талдап, оны қажетті жағдайда  қолдана бермейді.

 

5-6

 

Кесте бойынша  термодинамикалық күй шамаларын  ажырата алады, сараптау жұмысын  жүргізе алады,  берілген мәтіндерден  қажетті ақпараттарды таба біледі,   ғылыми  ақпараттарды  тақырып  бойынша туындаған проблемаларды  шешуде  қолдана алады. 

 

 

 

Критерий

 

A

 

C

 

жалпы

 

ұпайлар

 

0-6

 

0-6

 

0-12

 
 
Ұпай санын бағаға ауыстыру 
 

 

Жинаған ұпай саны

 

Бағасы

 

            0-6 (60% және одан төмен)

 

«2»

 

7 - 8     (61%-74%)

 

«3»

 

9 - 10     (75%-88%)

 

«4»

 

11-12   (100%-89%)

 

«5»

Үй  тапсырмасы 

 

1-есеп 

Сыйымдылығы   V= 0,01 м3  ыдыстың ішінде  газдар қоспасы

берілген. Егер     Т = 280 К  температурада   қоспа  құрамында 

m1 = 7 г  азот  және   m2 = 1 г   сутек  бар.

Қоспа құрамындағы  әр компоненттің  зат мөлшерін  және парциал 

қысымын, жалпы  қысымды табыңыз.

2-есеп 

Автомобиль  шинасындағы  резеңке  камераның  көлемі 0,04 м3 тең.

 Егер оның  ішіндегі ауаның массасы

160 г тең  болса, t0 = 170C   болғанда оның қысымы неге тең болады?

3-есеп

Құрамында  қалыпты жағдайда  көлемдік үлес  бойынша  21%  оттек,  

78%   азот,  1% аргоны  бар бір метр  куб.  ауаның  массасын табыңыз.

 

 

Назарларыңызға  рахмет!