Облигация туралы түсінік және оның түрлері

 

Мазмұны.

 

 

Кіріспе

1.Облигация  туралы түсінік және оның түрлері.

2. Қазақстан Республикасындагы облигация түрлері.

Қолданылған әдебиеттер.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                             

                          1.Облигация туралы түсінік және оның түлері.

 

Облигация дегеніміз- ұстаушысына өз құнынан процент түрінде тұрақты табыс беретін бағалы қағаздардың бір түрі. Облигациясы барлар  эмитенттің  облигацияны шығарушының кредиторы болып табылады. Облигация- жалған капиталдың бір түрі. Облигацияның акциядан айырмашылығы: оның ұстаушысы акционерлік қоғамның мүшесі бола алмайды және оның дауыс беруге де  құқысы жоқ.

Облигация эмитенттің белгілі бір шартты орындауға, яғни алған сомасын қайтаруды және белгіленген сыйақыны төлеуді міндеттенген жазбаша қарыз құжатын айтады.Ол корпорацияның активіне қарсы қойылады. Облигация арқылы тартылған капитал акционерлік капитал  деп есептелмейді.Облигация шығару- қосымша капитал тартудың бір нысаны.

Облигациялардың төмендегідей түрлері бар: мемлекеттік және жеке меншікті ;атаулы  және талап етушіге арналған; проценттік және проценттік емес, еркін айналымдағы және айналым шеңбері шектеулі.

Облигация да акция сияқты корпорацияны инвестициялаудың ең маңызды көзі.Дегенмен бұл екі бағалы қағаздардың бір-бірінен түбегейлі өзгешіліктері бар. Облигацияда бірсыпыра элементтер көрсетіледі: номиналы, купондық мөлшер,өтеу туралы нұсқау, эмиссия  шарты қамтамасыз етілуі, рейтингі.

Облигациялардың  төмендегідей  реквизиттері болуы керек: аты, фирмалық атауы және эмитенттің  тұрған жері;  фирмалық атауы немесе  сатып алушының аты немесе  облигацияның талап етушіге  жазылғаны туралы жазба; номиналдық құны,  қарастырылған болса пайыз  мөлшері; өтеу және пайыздарды төлеу  мерзімдері, шығарылған орны мен күні, сондай-ақ  облигациясының   сериясы мен нөмірі, эмитенттің өкілетті  тұлғаларының  қол қою  үлгілері.

Облигацияның мақсатын  білдіретін міндетті  реквизит  облигацияның  қандай тауар  үшін шығарылғандығын  көрсетеді. Облигацияларды өтеу мерзімін  және  шығару туралы шешімін  эмитент айқындайды.

       Облигацияның  рейтингі - олардың инвестициялық  сапасын арнаулы фирмалардың бағалауы. Әлбетте облигациялардың барлық шығарылған сериясы бағаланбай, тек екінші нарықта кең көлемде сұранысқа ие болатындары ғана бағаланады.

         Ең жоғары ретингілі облигациялар  «инвестициялық класты» деп аталады. Төмен рейтингілі облигациялар  алыпсатушылық деп есептеледі.

     Заемның мерзіміне қарай корпорация облигациялары:

• Қысқа мерзімді- 1 жылдан 3 жылға;
• Орта мерзімді- 3 жылдан  7 жылға;
• Ұзақ мерзімді – 7жылдан да көп жылдарға дейінгі болып үшке бөлінеді.

 

1-кесте.Тіркелген мемлекеттік  емес облигациялар шығарылымы  туралы деректер

 

 

Комитет 2013 жылғы үшінші тоқсанда жалпы көлемі 134 500 млн. теңге болатын 8 мемлекеттік емес облигациялар шығарылымын тіркеді.

 

               

 

              2. Қазақстан Республикасындагы облигация түрлері.

   

        Қазақстанның Қор биржасында жылдың алғашқы алты айында корпоративтік облигациялар саудасы ның көлемі 55,9%-ға өсті.Барлық облигациялық шығарылымдардың ішінде (40,5%) банк секторлары алады. Қарызға алу көлемі бойынша екінші орынды (37,1%) — транспорттық-коммуникациялық кешендер алады. Үшінші орынды – шикізат сектор кәсіпорындары (12,8%) алады. Төртінші және бесінші орынды – азықтық өнеркәсіп (5,4%) және химиялық өнеркәсіп (3,9%) алады.

       2010 жылдың 30 қазан айында "Қазақтелеком" АҚ 45,5 млрд. теңге сомасына қамтамасыз етілмеген қалқымалы купонды сыйақы мөлшерлемесі (әрбір алты ай сайын төленеді) және 10 жыл айналу мерзіміне индекстелген облигациялардың шығарылуын орналастыруды іске асырды. 

Облигацияларға Standard & Poor's халықаралық рейтинг агенттігімен «BB/kzA» рейтинг бағасы берілді, осыған байланысты облигациялар «Рейтинг бағасы бар борыштық құнды қағаздар» категориясымен"Қазақстандық қор биржасы" АҚ ресми тізіміне кірістірілді.

Облигацияларды орналастырудан түскен қаражаттар сыртқы борыштық міндеттемелері қайта қаржыландыруға және "Қазақтелеком" АҚ негізгі қызметінің одан әрі дамуына бағытталады.

 

         Ислам Даму банкі АҚ 240 млн. малайзиялық ринггит көлеміндегі, жылдық кірісі 5,50 пайыз және өтеу мерзімі 5 жылдық «аль-Мурабаха» сукук исламдық облигацияларының алғашқы шығарылымын сәтті орналастырды. Ол шығарылымның 62 пайызы малайзиялық инвесторларға, 38 пайызы Қазақстан рыногында таратылды. 
Ұсыным Орта мерзімді «Сукук «аль-Мурабаха» исламдық облигацияларды шығару бағдарламасы бойынша Шариғат ұстанымдары негізінде жалпы сомасы 1,5 миллиард малайзиялық ринггит болып белгіленді

    2011жылдың маусым айында RAM Rating Services Berhad (RAM Ratings) атты малайзиялық рейтинг агенттігі «Ислам Даму банкі» АҚ-қа орта мерзімді «Сукук «аль-Мурабаха» исламдық облигацияларды шығару бағдарламасына АА2 деңгейінде рейтинг берген болатын. Онымен қатар, банк Малайзия және Қазақстанның уәкілетті органдарынан Сукук облигацияларын шығару үшін керек рұқсаттардың бәрін алды. Міне, осыдан кейін «Ислам Даму банкі» АҚ алғашқы «аль-Мурабаха» сукук исламдық облигацияларын шығарып отыр. Осылайша шетел капитал рыногында жаңа қаржы құралдарды пайдалынатын Ислам Даму банкі Қазақстанда өзінің бенчмарк рөлін тағы бір дәлелдей түсті. 
    RAM Ratings негізінен исламдық облигацияларға рейтинг беруге мамандандырылған. Мұндай деңгейдегі рейтингке исламдық қор биржасында танымал болып келетін BNP Paribas Malaysia Berhad, RHB In-vestment Berhad, Royal Bank Scotland Berhad және Bank Kerjasama Rakyat Malaysia Berhad сынды банктер ие. 
Сондай-ақ, осы жылы маусымда Алматыда қазақстандық инвесторларға арналған роудшоу жүргізілді. Содан бері банк басшылығы Малайзияның Куала-Лумпур қаласының әлеуетті инвесторларымен іскерлік келіссөздер жүргізді. Мұның бәрі алғашқы облигациялардың сәтті таралуына ықпал етті деуге негіз бар. 
      Сәл түсініктеме берер болсақ, «сукук» сөзі араб тілінде «заңды құжат» деген мағынаны білдіреді. Бұл қазіргі Исламдық банктер жүйесінде құнды қағаздар эквиваленті ретінде пайдаланылады. Сукук – шариғат заңдылықтарын сақтай отырып әрекет ететін құнды қағаз.

Сукук бойынша берілген қарыз ақша үшін ешқандай үстеме ақы қосып төлеу міндеті жүктелмейді. Жобадан түскен пайдадан ғана серіктестер өзара тиісті олжаларын бөліп алады. 
Қазіргі кездегі Сукук құнды қағаздарына тек қана мұсылман елдер емес, сонымен бірге батыс елдері де қызығушылық танытуда. 
Исламдық облигациялар Малайзияның заңнамасына сәйкес шығарылады, бір бөлігі «Қазақстанның қор биржа» АҚ арқылы отандық инвесторларға ұсынылады. 03 тамыз 2012

   Азия Даму Банкі тарапынан халықаралық құнды қағаздар нарығына алғаш рет Қазақстанның ұлттық ақшасы теңгемен бағаланған облигациялар шығарылды. Жалпы құны 6 млрд теңге (48 миллион доллар шамасында) деп бағаланған құнды қағаздың айналымда болуы мерзімі 5 жылға деп жоспарланды.

Әлемдік құнды қағаздар нарығына шығарылып отырған осы облигацияларды сатудан түскен кіріс ақшаны АДБ бірінші кезекте Қазақстандағы банк саласы мен инфрақұрылым саласын қаржыландыруға жұмсалады.  

 

      ТОО "Экибастузская ГРЭС-1",   объявляет об успешном завершении размещения своего первого выпуска облигаций на Казахстанской фондовой бирже.  Облигации, на общую сумму в 10 миллиардов тенге (около $ 67 миллионов), были выпущены ТОО "Экибастузская ГРЭС-1", входящего в состав энергетического подразделения Группы. Привлеченные средства планируется направить на финасирование дальнейшего развития электростанции.

      Выпуск облигаций был зарегистрирован в декабре 2009 г., размещение 29 января 2010 г. При этом, спрос  на облигации ТОО "Экибастузская ГРЭС-1" со стороны казахстанских инвесторов значительно превысил сумму подписки. Облигации являются купонными со ставкой вознаграждения 12% сроком на 5 лет с даты начала обращения. 

 АО "BCC Invest" и  АО "Дочерняя организация Народного банка Казахстана "Halyk Finance" выступили в качестве совместных организаторов выпуска ценных бумаг.

 

                                                    

1.10.2013 жылғы ҚР корпоративті  облигацияларының қолданыстағы  шығарылымдарының жиынтық көлеміндегі  инвесторлармен сатып алынған  облигациялар үлесі

 

 

 

                                           

    ҚР корпоративтік  облигацияларының қолданыстағы  шығарылымдарының жиынтық көлеміндегі 73.2%-ы кәсіби емес инвесторлардың  үлесіне тиеді. Институционалды  инвесторлар–облигацияларды ұстаушылардың (ОИП және ЗА клиенттерінің  активтері) Қазақстан Республикасының  аумағында шығарылған облигациялардың  жалпы көлеміндегі үлес салмағы 11.8% болды.

Қолданылған әдебиеттер:

 

1.Статистикалық бюллетень ҚҰБ,2010,№5.

2.Кеулімжаев,Әжібаева,Құдайбергенов «БЕ принциптары»

3. Қ. Қ Iлиясов,С. Құлпыбаев «Қаржы »,2005 жыл

4.Көшенова Б.Т. «Бағалы қағаздар»

5.Бухгалтерлік бюллетені

6. http://www.inform.kz/newsite/showarticle.php?lang=kaz&id

 

http://www.halykfinance.kz/

 

www.bcc-invest.kz/vypusk-obigaciy  

 

www.kase.kz  

 

http://www.afn.kz