Салық саясаты

 

Капиталдың шекті құны сызбасы   Капиталдың шекті құны ашық нүктесімен

  WАСС

 

               

 

             

 

 

            Объем вновь инвестируемых средств

 WАСС

 

               

 

             

 

 

  Объем вновь инвестируемых средств

                                              

Сурет 4. Капиталдың шекті  құны

 

Капиталдың шекті құны тартылатын қаржылық ресурстар көлемінің  функциясы болып табылады.

Капиталдың жоғарғы құндылығымен болатын сыртқы көздерден алынатын жаңа ақша қаражаттарының көлемі капиталдың шекті құнының сызбасында үзіліске әкеледі.

Капиталдың шекті құны (КШҚ) қосымша тартылатын қаржыландыру көздерінің сомасына капиталдың орташа өлшенген құнының қатынасының өсімін сипаттайды.

 

КШҚ = WАСС / қосымша тартылған қайнар көздер соммасы     (9)

 

Капиталдың құнын анықтағанда  Франко Модильяни мен Мертон Миллер өз еңбектерін қосты. Өздерінің жұмыстарында қаржылық мәселелер бойынша, қатаң  ғылым түрінде капиталдың құрылымы туралы сұрақты қарастырды және зерттеуге  өздерінің ойларын ұсынды.

1958 жылы Франко Модильяни  мен Мертон Миллер әр түрлі  шектеулер жағдайында капитал  құрылымы фирманың құнына қатысты  емес екенін және қаржыландыру  тәсілдеріне тәуелді емес екендігін  дәлелдеді.

Кейін олар бұл үлгіге корпорация салығын енгізіп, капитал құрылымы фирманың құнына әлдеқандай әсер етеді  және фирманың құнын барынша арттыру  үшін 100 пайыз қарыз қаржыландыру керек деген. Модильяни-Миллердің  үлгісі- корпорация салығын есепке ала отырып, қарыз қаржыландырудың  пайдасы салықмсаоынатын табыстан пайыздарды шығарып отыру арқылы ғана болады.

Бұдан кейін Миллер бұл  теорияны толықтырды- жеке табысқа  салық салды. Бұл салықты енгізу қарыз қаржыландыру табысын жоққа  шығармайды, бірақ азайтады. Сөйтіп Миллер моделі 100 пайыз қарыз қаржыландыруды ұсынады.

Франко Модильяни мен  Мертон Миллер теориясы арқылы кез  келген фирманың құны оның таза операциялық  табысын күнделікті ставкамен капиталдандырумен  анықталады:

V_L =V_U=EBIT/WACC=EBIT/k_SU    (8)

Мұндағы L-қарыз капиталын қолданатын фирма

U- қарыз капиталына жүгінетін  фирма

k_SU- бір акционері капиталы бар фирмаларға қасиетті табыстық

EBIT- таза операционды табыс

WACC- капиталдың орташа  өлшенген құны

Модильяни мен Миллер модельдері бойынша:

• қарыз капитал қолданумен кез келген фирма үшін капиталдың құрылымы тәуелді;
• WACC барлық фирмалар үшін акционерлі капиталдың бағасына тең болады

Қарыз капиталдың үлесін өсіру  мөлшері бойынша акционерлі капиталдың бағасы да өседі:

K_SL=K_SU+(k_SU-K_d)*d/s      (10)

Мұндағы d- фирманың қарыз капиталының нарықтық бағасы

s- акционерлі капиталдың  нарықтық бағасы

K_d- қарыз капиталдың тұрақты бағасы

  Модильяни мен Миллер ұсынымдары бойынша арзан қарыз капиталдарынан түскен пайда тәуекел деңгейінің өсуімен байланысты болғандықтан, қарыз капиталының үлесінің өсуі фирманың құнын өсірмейді.

Осыған байланысты Модильяни-Миллердің  теориясы былай тұжырымдамасы: фирманың құны сияқты салықтардың жоқтығы, оның капиталдың жалпы бағасы көздердің  құрылуынан тәуелді емес.

Кәсіпорынның капитал  құрылымын оптимизациялаудың бір  механизмі болып қаржылық леверидж табылады. Қаржылық леверидж кәсіпорынның қарыз қаражаттарын қолданудың меншікті капиталдың рентабельділік коэффициентінің  өзгерісіне әсерін сипаттайды.

Қарыз қаражаттарын әртүрлі  үлесте қолданатын менш ікті капиалға қосымша генерацияланған пайда  деңгейінің қөрсеткіші қаржылық леверидж тиімділігі деп аталады. Ол келесідей  формуламен анықталады:

ҚЛТ= (1-C_cn )*(ҚЖР_a – ПН)*ҚК/МК          (11)

 

Мұндағы, ҚЛТ- қаржылық леверидж тиімділігі; C_cn-пайдаға салынатын салық ставкасы; ҚЖР_a-активтердің жалпы рентабельділік коэф.; ПН- несие пайызының орташа мөлшері; МК- менш ікті капитал;

Банкроттық байланысты агенттік шығындар мен ұсталымдарды есепке алатын Модельяни-Миллер теориясының дамуы компромистік модельдің пайда болуына алып келді:

V_g=V_u+T_c*D-PV_fd –PV_ac                    (12)

 

PV_fd - күтілген қаржылық қиындықтардың келтірілген құны;

        PV_ac - күтілген агенттік шығындардың келтірілген құны.

Белгілі бір этапта займдық  капиталды тартуы компанияның нарықтық құнының өсуіне әкеледі, бірақ қаржылық қиыншылықтар тәуекелі мен агенттік қатынастар тәуекелімен негізделген  қаржылық леверидж деңгейінің өсуімен  байланысты шығындар пайда болады.

Қолданылған әдебиеттер:

 

1. Дүйсенбаев К.Ш., «Кәсіпорынның  қаржылық жағдайын талдау», Алматы  – 2009

2. Жұманова Д.Т, Мукашева Г.М «Қаржылық менеджмент», Астана-2010

3. Ковалев В.В., «Финансовый анализ», Москва – 2010

4.Ковалева А.М., «Финансы фирмы», Москва – 2010

5. Турганалиев Е., «Управление стоимостью капитала в системе корпоративного финансового управления», Финансы Казахстана, 2010, №6

6. Тургулова А.К., «Особенности  формирования заемного капитала  на практике казахстанских предприятий», Финансы Казахстана, 2009, №6

7. www.minfin.kz сайты

 

 

 

 

 

Аннотация

Мақалада кәсіпорынның нарықтық экономика жағдайларындағы басты стратегиялық мақсаты өзінің ағымды және келешектегі нарықтық құнын арттыру және оны қолдауы туралы қарастырылған. Оған жетудің бірден бір жолы – капиталдың құнын тиімді басқару. Капитал құны неғұрлым жоғары болса, кәсіпорын қызметінің тиімділігі де соғұрлым төмендей береді және керісінше. Сол себепті кәсіпорынның қаржы менеджерлері капитал құрылымын қалыптастыру көздерінің құнын анықтауға үлкен назар аударулары қажеттігі келтірілген.