Меншік туралы

       Ендігі  міндет- осы  айтылған  салаларды  көтеруде  болса   керек.

3 Қазақстан   Республикасындағы   жеке   меншіктің   даму           жағдайлары

        Республикамызда  нарықтық  қарым  - қатынастарды  қалыптастыру  бағытында   көптеген  шаралар  жүзеге  асырылуда.Оның  сан  алуан,  тәуелсіз  және  тең  құқықты   субъектілерінің  болуы – нарықты   қалыптастыру  мен  оның  тиімді  жұмыс  істеуінің  қажетті   шартыЯғни  бұл  мемлекет  меншігіндегі  кәсіпорындардың   негізгі  мемлекеттік  басқару   органдарына  тікелей  бағынудан  құтқарып,оларды  акционерлік, кооперативтік  және  т б  кәсіпорындарға  айналдыруды  қажет  етті.

        Мемлекеттік  меншіктің  бүкіл   қоғамды  түгел  қамтитын  сипатынан  айыру, меншікті  мемлекет  иелігінен  алу, акционерлік,  кооперативтік  және  жеке  меншікке  негізделген  кәсіпорындардың   алуан  түрлерін  қалыптастыру  адамдардың  шаруашылық  және  еңбекке  деген  ынта-жігерінің   арта  түсуіне  жол  ашып, әлеуметтік  қиындықтарды  жеңілдетті.

         Қазақстан Республикасының «Меншік   туралы  Заңының» біршама  ерекшеліктері   бар.Сөз  болып  отырған   заң –алғаш  рет  республиканың   өз  меншігін  айқындап  берді.Сөйтіп  біздің  республикамызда да меншіктің  алуан түрлілігіне  тұңғыш  рет  заң  жүзінде  рұқсат  берілді.Заңымыздың  45-бабында   былай  деп  атап  айтылған: «Қазақстан  Республикасының   экономикасы  сан  алуан   меншік  түрлеріне  негізделеді. (Қазіргі  уақытта  Қазақстан   Республикасында  қалыптасқан   меншіктің  экономикалық  түрлерін 1-кестеден  көруге  болады).

         Бүгінде  біз  осы  Қазақстан   Республикасында  

меншіктің  алуан  түрлері  мен  формаларын–«Мемлекет  иелігінен  алу  және  жекешелендіру»  саясатының  нақты  қайтарымын  көріп  отырмыз.Соңғы  жылдары  мемлекеттік  меншікті  сатудан  ғана  емес,сонымен  бірге  оны  білгірлерпен  басқарудан  да  айтарлықтай  қаржы  табудың  үрдісі  байқала  бастады.1999 жылдың  қорытындысы  бойынша  мемлекеттік  акциялар  пакетіне  дивиденттерінің  түсімі  бір  миллиард  170 миллион  теңге  дерлік  болды.2001жылғы 1-маусымдағы  жағдай  бойынша  2000 жыл  үшін  мемлекттік  акциялар  пакетіне  республикалық  бюджетке  түскен   табыстағы  сомасы  бір  миллиард  649 миллион  теңгені  құрап, тұтастай  алғанда  жыл  қорытындысы  бойынша  5,9 миллиард  теңге  алынатын  болды.Бұл  цифрлар  жекешелендірілген  кәсіпорындардағы  өндірістің  жағдайы  мен  қаржы  ахуалында  сапалық  өзгерістерді  айқын  көрсетеді.

          Дивиденттен  келетін  түсімдермен   қатар  соңғы  жылдары   басқарушы  компаниялар  бюджетке  мемлекеттік  меншік  нысандарын  басқарғаны  үшін  төлемдер  аударуда.Осылайша, 2001 жылы  республикалық  бюджеттің   табысына  бір  ғана  «Қазақмыс»  корпорациясынан  35 миллион  доллар  түсті.(Мемлекеттік  пакеттерді  сату  жөнінде  және  жалпы   жекешелендірудің  даму  үрдісін   соңғы  жылдың  қорытындысы   бойынша  мәліметтерді  2-3 кестелерден   көруге  болады.

           Егер  жекешелендірудің  экономикалық  тиімділігі  туралы  сөз  ететін  болсақ, онда  қазір  нақты   мыналарды  атап  айтуға  болады: оның  сенімділігі  мен  қажеттілігі   сондайлық , өткенді  көксеушілер   кейде  ауызға  алатын алқылықтардың   санын  барша  жұртшылық   мойындаған  табыстар  әлдеқашан  артығымен  жауып  кетті. Өткен  он  жылдағы  жекешелендірудің  табыстары  ғана  220 миллиард  тенге шамасында болды.

           1993 жылдан  бергі  Қазақстан   экономикасына  тікелей  инвестициялардың  жалпы  көлемі  14 миллиард  долларындай   болды.Ал  бұл  біздің  еліміздің   биік  имиджінің, яғни  жақсыаттылығының, шетелдік  әріптестер   тарапынан   деген  сенімнің  көрінісі  емес  пе?

1-кесте

Меншіктің  экономикалық  түрлері

2-кесте

Мемлекеттік  мүлікті  жекешелендіру  туралы  2007жылғы  есеп.

Республикалық  мемлекеттік меншіктен АҚ(ЖШС)жылжымай тын құрылыс обьектілері,көлік,машиналар  мен жабдықтарды және

басқа да мүліктер жөніндегі  2007 жылғы есеп.

2-кесте.

Қорытынды.

       Біздің  қарқынды  саяси  әлеуметтік  және  экономикалық  күн  өткен   сайын  жаңа,тіпті,кейбір  жағдайда  күтпеген  оқиғаларға  тап   болып  отыр.Ал  экономика   адамзат  өмірінің  және  қоғамның  барлық  жақтарын  анықтайтын  болғандықтан,соңғы  5-10 жылдардың   ішінде  түбегейлі  өзгерістер  жасалуда.

       Мұндай  өзгерістерге  осы   курстық  жұмыста  қарастырылған   өндіріс  сферасындағы  қайта   құру  жатады. Бұл  меншіктің   жаңа  формаларының  пайда   болуы;өндірісті  одан  әрі   қарай  монополиялықтан  босату; жекешелендіру,жаңадан  пайда   болып  жатқан  акционерлік   кәсіпорындар,сондай-ақ,өнеркәсіпте,ауыл  шаруашылығында  және  қызмет  түрлерінде  кең  тыныс  ала   бастаған  кәсіпкерлік  түрлері.Бұлардың  көптеген  формалары  заңдылық  құқығын  алып,экономикалық  әрект   жасауда.Басты  нәрсе  мынада,мемлекеттік   мүлікті  басқару,жекешелендіру,жеке  меншік  секторды  кеңейту, және  нығайту  жөніндегі  бүкіл  жұмыс  өзіндік  бір  мақсат  қана  емес,ол  елбасы  Н.Назарбаев  үнемі  атап  көрсететіндей, жүргізіліп  отырған  саясаттың  арнасында  болуы керек.

      Біздің  қызметтеріміздің  негізгі   бағыттарының  қатарында  өнеркәсіптегі   де,сол  сияқты  ауыл шаруашылығындағы  да  қаржылық  жағынан  қабілетсіз  және  тиімсіз  өзгерістерді  жою,кәсіпорындарды  техникалық  және  технологиялық  тұрғыда   қайта  жарақтандыру  мәселелері  тұруы  тиіс.

       Сөзбұйдаға  сала  бермей,төлем   қабілетінің  сұранысына  ұйытқы  болатын  кәсіпорындардың   қызметіне  жаңа  көзқарастар   талдап  жасауға  назар  аудару  керек.Сөз  ең  алдымен,біздің  экономикамыздың  мұнай-газ, энегетика   кен-металлургия салалары  туралы  болып  отыр.Біздің  экспортты   диверсификациялауды  байыппен  қолға  алатын  уақыт  жетті.  «Қазақстан-2030» стратегиясында  көрсетілгендей, өз  шикізатымызды   өңдейтін өнеркәсіпті  дамытып,  тауарлардың жаңа  түрлерін  шығара  отырып,өндірісті  кеңейту   керек.

       Сөз  соңында  бүгінде   экономиканың  жеке  меншік  секторында  жұмыс  істейтін  адамдарға   қамқорлық  жасау  ісіне   назар  аудартқым  келеді.Бізге   барлық  жерде  мемлектті   қоса  алғанда  капиталл  иелері  де,басқарушылар  да  жасампаз  міндеттерді  шешуге  бағдарланып,әрдайым   адамдарды  есте  ұстайтындай   жағдай  туғызу  қажет.

       Біз  бәріміз,міне, он  жылдан  астам  уақыт  бойы  құрып   жатқан  тиімді  нарықтық  экономиканы   қалыптастыруға  мүдделі  болуымыз  керек, тек  сол  ғана  елдің  және  оның  азаматтарының  XXI ғасырдағы  берекелі  өмірін  қамтамасыз  етуге  қабілетті.