Қоғамдық өндірістің негіздері

Лекция №2

 

Қоғамдық  өндірістің          негіздері

Жоспар:  

 

• Өндіріс.
• Өндіріс түрлері.
• Өндіріс факторлары

• Өндіріс –бұл қоғам дамуына қажетті материалдың игіліктер мен қызметтер жасау мақсатында табиғат заттарына адамның ықпал ету процесі.
• Өндіріс процесінде ресурстар пайдалынылады.  Ресурстар (өндіпіс факторлары) – материалдық және рухани игіліктер мен қызметтерді жасау процесінде пайдалануы мүмкін болған түрлі өндіріс элементтерінің жиынтығы

Ресурстардың бес түрі болады

 

Табиғи ресурстар

 

Еңбек ресурстары

 

Өндіріс құралдары

 

 Ақпараттық ресурстар

 

Кәсіпкерлік қаблет

 

бұл адамның тіршілік етуінің табиғи жағдайларының барлық жиынтығының бір бөлігі

 

еңбекке жарамды жастағы халық, жұмыс  күшіне ие адамдар

 

автоматтандырылған өндірістің қызмет етуіне және     он   компьютерлік техника көмегімен басқару үшін қажетті мәліметтер

 

(машина , жабдықтар) және қоғам өндірістік процес үшін бөлінетін ақшалай қаражат түріндегі капитал

 

• .

 

• .

• Қоғамдық өндіріс ұдайы өндіріс арқылы жалғасады

 

•   Ұдайы өндіріс дегеніміз – бұл өндіріс процесінің  үздіксіз  ағымдағы жаңарып, қайталанып тұру процесі. Оның элементтері: материалдық игіліктерді ұдайы өндіру, өндіргіш күштерді ұдайы өндіру және өндірістік қатынастарды ұдайы  өндіру

Ұдайы өндіріс екіге бөлінеді

 

бұл өндіріс процесінің бұрынғы ауқымда қайталануы: сондықтанда алынатын табыстың барлығы жеке тұтынуға жұмсалады

 

бұл өндіріс процесінің кеңейтілген ұлғаймалы ауқымда қайталанды. Жаңаруы, бұл жағдайда алынған табыстарды бір бөлігіне қосымша ресурстар сатып алынады

 

ұлғаймалы ұдайы өндіріс.    

 

 

жай ұдайы өндіріс

Ұлғаймалы ұдайы өндірістің үш түрі бар.  

 

• Интенсавты ұдайы өндіріс.
• Экстенсивті ұлғаймалы ұдайы өндіріс.
• Аралас ұлғаймалы ұдайы өндіріс .

 

Қоғамдық өндіріс құрлымы жағынан екіге бөлінеді

 

• Материалды қоғамдық өндіріс.

 

Материалдық игіліктерді өндіру ( өнер – кәсіп, аулыл шаруашылығ, құрлыс).

 

 

Материалдық қызмет көрсететін саласы (транспортық- көлік, сауда, коммуналды шаруашылық, тұрмыстық қызмет көрсету т.б.).

 

Матералдық емеес қоғамдық өндіріс

 

Материалдық емес игіліктер өндіру ( рухани құндылықтар т.б).

 

Материалдық емес қызмет көрсететін – денсаулқ саәту, білім, ғылым, мәдениет, спорт т.б. қоғамдық өндірістің нәтижесі қоғамдық өнім болып табылады.

Өндіріс процессі қозғалыстық 4 сатыдан өтеді:

 

.

• Өндіріс – бұл қоғам үшін пайдалы өнім шығару процесі.
• Бөлу - өндірілген өкімдегі әр адамның үлесін анықтауды білдіреді.
• Айырбас – бұл бір өнімнің басқ өнімге  айырбастау процесі.
• Бөлу мен айырбас өндіріспен тұтыну арасын жалғайды.
• Тұтыну адамның  қажеттіліктерін  өтреуі үшін өндірілген  игіліктерді  қолдануы.