Төтенше жағдай шарты кезіндегі суды және азық-түлікті қорғау

«Астана Медицина Университеті » АҚ

Еңбек гигиенасы,комуналдық гигиена және ТҚН  кафедрасы

 

 

 

 

 

 

Тақырыбы: Төтенше жағдай шарты кезіндегі суды және азық-түлікті қорғау

 

 

Орындаған: Әлшерова Айнұр

                               Тексерген: Асанова Айгерім Жақсығалиқызы

 

 

 

 

 

 

Астана 2012ж

Жоспар:  

 І.Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім

а) Төтенше жағдай дегеніміз не?

 ә) Төтенше жағдай кезінде суды және азық-түлікті қорғау

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

                

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

І.Кіріспе

Қазақстанның тәуелсіз ел болуы, қоғамдық қатынастардың барлық негізгі салаларын қайта жасақтауы  – елімізде Азаматтық қорғаныс жүйесін  және халық пен аумақты табиғи және техногендік сипаттағы тө-тенше  жағдайлардан қорғау жүйесін құруды талап етті. Қазақстан Республикасының  Төтенше жағдайлар жөніндегі  министрлігі Заң жүзінде табиғи және техногендік сипаттағы төтенше  жағдайлар саласындағы арнайы уәкілдік берілген мемлекеттік орган болып  табылады.

Күнделікті ақпарат көздері  жер шарының қандай да бір бөлігінде, сонымен қатар біздің елде стихиялық  апаттар, жол-көлік оқиғалары және әр түрліөнеркәсәптегі, шахталардағы паттар, террористік әрекеттер салдарынан орын алған төтенше жағдайлар  туралы мәлеметтерді жиі жариялайды. Тұрғындар араснда өлім жітім  тудырып, қалалалр мен өндірістерді қиратып, қоршаған ортан ыластаушы экологиялық апаттар, жер сілкінісі, селдер, қираулар,су апапттары, цунами, борандар, ормандағы өрттер, ұзаққа созылатын жұрттар және тағы басқа апаттар, ертеде мұнай қауіп қатерлер табиғи апаттармен қатар биологиялық тіршілік орындарымен байланысты болды.

 

 

 

 

 

 

 

 

ІІ.Негізгі бөлім

Төтенше жағдай - мемлекетке төнген түрлі қауіпке байланысты елбасы немесе парламент жариялайтын  уақытша режим. Ол табиғат апаты, соғыс қаупі, техногендік апат, халық  ішіндегі толқу, т.б. жағдайларда жарияланады. Мұндай уақытта азаматтардың құқықтары  мен бостандықтары саналы түрде  шектеледі, бейбіт кездегі заңдар күшін  тоқтатып, төтенше заңдаршығарылады. Төтенше жағдай жариялай отырып мемлекет басшысы өзіне көптеген абсолютті  өкілдіктер алады. Түрлі мемлекеттік  органдар өз қызметтерін өзгертеді. Олар жаңа заңдық кеңістікте қатаң  тәртіпке бағына отырып қызмет жасауға  мәжбүр болады.

Төтенше жағдай - мемлекетке төнген түрлі қауіпке байланысты елбасы немесе парламент жариялайтын уақытша режим. Ол табиғат апаты, соғыс қаупі, техногендік апат, халық ішіндегі толқу, т.б. жағдайларда жарияланады. Мұндай уақытта азаматтардың құқықтары мен бостандықтары саналы түрде шектеледі, бейбіт кездегі заңдар күшін тоқтатып, төтенше заңдар шығарылады. Төтенше жағдай жариялай отырып мемлекет басшысы өзіне көптеген абсолютті өкілдіктер алады. Түрлі мемлекеттік органдар өз қызметтерін өзгертеді. Олар жаңа заңдық кеңістікте қатаң тәртіпке бағына отырып қызмет жасауға мәжбүр болады. Төтенше жағдай жариялау уақыты, мерзімі, сол кездегі билікке берілетін өкілеттіктер дәрежесі ел Конституциясында анықталады. ^[1] Төтенше жағдай - адамдардың қаза табуына әкеліп соққан немесе әкеліп соғуы мүмкін, олардың денсаулығына, қоршаған ортаға және шаруашылық жүргізуші объектілерге нұқсан келтірген немесе келтіруі мүмкін, халықты едәуір дәрежеде материалдық шығындарға ұшыратып, тіршілік жағдайын бұзған немесе бұзуы мүмкін авария, зілзала немесе апат салдарынан белгілі бір аумақта туындаған жағдай. Төтенше жағдай пайда болу себептеріне қарай табиғи сипаттағы және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларға бөлінеді.Төтенше жағдай деп авария, апат қауіпті табиғи көрініс, эпидемия эпизоотия, эпифитотияәсерінен сонымен қатар жаппай жою қаруын қолдану нәтижесінде белгілі бір аймақта адамдар шығынын тудырып, олардың деннсаулығына, қоршаған ортаға және шаруашылық нысандарына зиян келтіріп, халықтың тұрмысын бұзатын және шексіз материалдық шығын тудыратын жағдайды айтамыз.

Қазақстан Республикасы- ның Төтенше жағдайлар жөніндегі министрлігі заң жү-зінде табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар саласындағы арнайы уәкілдік берілген мемлекеттік орган болып табылады. Қазіргі таңда тамырын тереңге жайған бұл сала- ның өзіне бағынышты ау- мақтық органдары, құрылым-дары барлық облыс, ауыл-аймақтарда жасақталған. Заманның түрлі қажетті- лігіне байланысты Азамат-тық қорғаныс пен төтен-ше жағдайлар саласының сан-алуан қызметтері құ-рылды. Атап айтсақ, олар аумақтық, медициналық, нысандық, барлау, құтқа-ру, инженерлік, энергетика, коммуналдық-техникалық және жол-көпірлік, өртке қарсы, апаттық-техникалық, радиациялық және химия-лық қорғау, байланыс, ма- териалдық-техникалық қам-тамасыздандыру, көліктік, қоғамдық тәртіпті қорғау, жануарлар мен өсімдіктерді қорғау, азық-түлік және т.б. құтқару мен кейінге шегеруге болмайтын жұмыстарды жүргізуді қамтамасыз ететін маңызды қызметтер. 
Қазақстан Республикасында Азаматтық қорғаныс пен төтенше жағдайларға байланысты арнайы заңдар да бар. Бұл осы салалардың тәуел-сіз мемлекетіміз үшін, халық, қоршаған орта, сондай-ақ, шаруашылық жүргізуші объектілер үшін аса маңызды екенін көрсетеді. Қазақстан Республикасының «Табиғи және техногендік сипатта- ғы төтенше жағдайлар туралы» Заңында: «Халық-ты, қоршаған ортаны және шаруашылық жүргізуші объектілерді төтенше жағдайлар мен олар туғызған зардаптардан қорғау мемлекеттік саясаттағы жүргізудің басым салаларының бірі болып табылады» деп атап көрсетілсе, Қазақстан Республикасының «Азаматтық қорғаныс туралы» Заңында: «Азаматтық қорғанысты ұйымдастыру мен жүргізу – мемлекеттің аса маңызды міндетте- рінің бірі, оның қорғаныс шараларының құрамдас бөлі-гі» деп жазылған.

Жалпы ережелер Осы Ұйымдастырушылық-әдістемелік нұсқаулығы  Азаматтық қорғаныс, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардан халықты және аумақты қорғау, су объектілеріндегі адамдрдың өрт қауіпсіздігі мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы Төтенше жағдайлардың алдын алу және жою мемлекеттік жүйесінің (ТЖМЖ) басқару органдарын, күштерін дайындауды жетілдіру мақсатында әзірленді. 

Негізгі міндеттері .

-туындаған төтенше жағдайларға жедел мән беру;

-өрт және өнеркәсіп қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

-бейбіт және соғыс уақыты жағдайында халық үшін төтенше жағдайлар зардаптарының қауіп-қатерін азайту және жеңілдету;

-төтенше жағдайлардың зардаптарын жою үшін қаржылық, материалдық және ақпараттық ресурстарды тиімді пайдалану;

-зардап шеккен халықтың өмірі мен денсаулығын сақтау үшін қажетті жағдайлар жасау және оны ұстау; -әлеуметтік және экономикалық тұрақтылық мүддесі үшін су объектілерінің қауіпсіздігін мемлекеттік өрт қадағалау мен бақылауды іс жүзінде жүзеге асыру;

Төтенше жағдай кезінде су мен  азық-түлiк тағамдарын қорғау

үшін құдық төңірегіне терендігі 0,5 м және радиусы 1,52 м  балшық құлып жасайды. Балшықты нығыздап, үстіне қалындығы 10 см құм немесе қиыршық тас себеді. Құдық төңірегіндігі балшық құлыпты бетоннан немесе асфальттан да жасауға болады. Құдықтың үстіне қалқы немесе павильон орнату ұсыналады.

Суды  қорғау шарттары:

• Су қоймаларда

Герметикалық  қақпақтары бар Үй жағдайында азық-түліктің жеке қорын қорғау үшін қорапша, жәшік және өзге қақпағы тығыз жабылатын ыдыс, сондай-ақ тоңазытқыш пен қойма пайдаланылады.

Сары май, нан, ет шыны ыдыста немесе ағаш жәшікте, целлофанда, жылтыр қағазға, пергаментте немесе жай  қағазға мұқият оралып салынады. сұйық  тағамдар мен ауыз суы металл, шыны ыдыста, бетонда, термоста, шөлмекте, шәйнекте, графинде сақталады.

Суды пленкамен тығыз жабылатын бөшкеде, шелекте сақтауға болады.

• Шахталық құдықтарды қорғау үшін тығыз жабылатын қақпағы, қымтағыш тығыны бар биік трубалар (кемінде 1м) орнатылады. Ластанған судың өтуін болдырмау цистерналарда
• Артезиандық құдықтарда

      Каналдарда

• Шахталық құдықтарда
• Су қалдықтарын тиімді пайдалану арқылы

Төтенше жағдай кезінде су көзін сақтаудың  негізгі шаралары:

• Қатал режимді зонада сақтау;
• Су қойма және су құбыры жүйесінің күзетін күшейту;
• Ауыз судың систематикалық-санитарлық сапасын қадағалау

Жағдай күрделі!  Орал қаласында болған жағдай...

Қардың мол түсуі, бірнеше  күн қатарынан жаңбырдың жаууы  және күннің күрт жылынуы облыста  төтенше жағдайдың орын алуына әкеп соқты. Тоң әлі жібімегендіктен, еріген қар суы мен өзен-көлдердің  арнасынан асқан тасқын су жерге  сіңбей, сай-саланы сағалап, жыра-жылғаны  жағалап, Орал қаласы мен Тасқала, Теректі, Бөрлі, Шыңғырлау, Зеленов, Қазталов аудандарына  қарасты көптеген елді мекендерге қауіп  төндіруде.

Заманның түрлі қажеттіліктеріне байланысты Азаматтық қорғаныс пен  төтенше жағдайлар саласының  сан-алуан қызметтері құрылды. Атап айтсақ, аумақтық, медициналық, нысандық, барлау, құтқару, инженерлік, энергетикалық, коммуналдық-техникалық және жол-көпірлік, өртке қарсы, апат-тық – техникалық, радиациялық және химиялық қорғау, байланыс, материалдық-техникалық қамтамасыздандыру, көліктік, қоғамдық тәртіпті сақтау, жануарлар  мен өсімдіктерді қорғау, азық- түлік  және т.б. құтқару мен кейінге  шегеруге болмайтын жұмыстарды жүргізуді  қамтамасыз ететін маңызды қызметтер  бар.

 

Азық-түлікті сақтау туралы ҚР заңы

18-бап. Тамақ өнімдерін сақтау және тасымалдау кезінде олардың қауіпсіздігіне қойылатын талаптар

1. Тамақ өнімдерін сақтау  және тасымалдау Қазақстан Республикасының тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес олардың қауіпсіздігі қамтамасыз етілетін жағдайларда жүзеге асырылуға тиіс.

2. Тамақ өнімдерін сақтауға  Қазақстан Республикасының тамақ  өнімдерінің қауіпсіздігі туралы заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес болуға тиіс арнайы жабдықталған үй-жайларда, ғимараттарда жол беріледі.

3. Тамақ өнімдерін тасымалдау үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен ресімделген санитарлық паспорты бар, арнайы осындай мақсаттарға арналған және (немесе) жабдықталған көлік құралдары пайдаланылады.

4. Егер тамақ өнімдерін сақтау және (немесе) тасымалдау кезінде олардың қауіпті сипатқа ие болуына алып келген жөнсіздікке жол берілген жағдайда, олар тиісті сараптамаға жіберіліп, оның нәтижелері бойынша кәдеге жаратылады немесе жойылады.

 

 

Азық-түлік салғырты — Азамат соғысы кезінде Кеңес үкіметі қолданған ауыл шаруашылық өнімдерін дайындаудың төтенше жүйесі, “соғыс коммунизмі” саясатының негізгі белгілерінің бірі (11.1.1919 — 03.1921).^[1] Азық-түлік салғырты бойынша шаруалар өзінде өлместің күніндей ғана азық қалдырып, қалғанының бәрін мемлекетке міндетті түрде тұрақты бағамен сатуға тиіс болды. Еркін сатуға, базарға шығаруға тиым салынды. Барлық ауыл шаруашылық өнімдері қатаң есепке алынып, оларды бөлуге бақылау қойылды. Қазақстан мен Түркістанға азық-түлік салғырты 1920 жылы енгізілді. Губернияларға (облыстарға), уездер мен болыстарға азық-түлік салғырты белгіленді. Одан әрі әрбір село, ауыл, станица мен шаруа қожалықтарының өткізетін өнімдерінің мөлшері көрсетілді. Оны жергілікті кеңестер мен ревкомдардың қатысуымен Азық-түлік отрядтары жинады. Бұл шын мәнінде шаруаларды тонау еді. Мемлекеттің төлейтін де айырбастайтын да түгі жоқ болғандықтан шаруалардың өнімі тегін әрі еріксіз тартып алынды. Ақша құнсызданып, өз мәнін жойды. Толық емес деректерге қарағанда 1920 жылы Қазақстан шаруаларынан 44 млн. пұт астық, 5 млн. пұт ет, 333 мың пұт май және басқа да көптеген ауыл шарушылық өнімдері жиналды.

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

Қазақстан Республикасында Азаматтық қорғаныс пен төтенше жағдайларға байланысты арнайы заңдар да бар. Бұл осы салалардың тәуел-сіз мемлекетіміз үшін, халық, қоршаған орта, сондай-ақ, шаруашылық жүргізуші объектілер үшін аса маңызды екенін көрсетеді.

Төтенше жағдай кезінде су мен  азық-түлiк тағамдарын қорғау

Негізінен, өнімдердің ең сенімді  қорғанышын қоймалар мен герметикалық қақпақтары бар шыны ыдыстар қамтамасыз етеді.Мұндай ыдыстарда консервіленген өнімдер әр түрлі зақымданудан берік  қорғалады.

Майлы және тұздалған өнімдерді  берік қақпақшалары бар ағаш бөшкелерде сақтаған жөн.Ал балық, ұнтақталған  өнімдерді қораптарда,жәшіктерде,полиэтиленді целофандарда немесе қатты қағаздарда сақтаған дұрыс.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қолданылған әдебиеттер тізімі

1.Нәбиев Е.Н., Әлиева А.Қ., А.Қ., 2010ж

2.Ферилова  Л.К. «Безопасность жизнедеятельности и медицина катастроф». –учебник.- М.Москва. 2005г.

3.энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х