“Биология” сабағына қош келдіңіздер

 

 

 

 

 

 

“Биология” сабағына қош келдіңіздер!!!

 

 

 

 

 

 

Сабақтың тақырыбы:

Адам іс-әрекетінің 

қоршаған ортаға әсері

 

 

 

 

         Сабақтың мақсаты: 
а) білімділік 
Оқушының экологиялық білімін толықтыру, жетілдіру, жүйелеу. 
Ә) дамытушылық 
Сұрақ қоя білу, жауап табу, өз ойын жеткізе білу біліктілігін дамыту 
Б) тәрбиелік  
Батылдыққа, адалдыққа, өз елін жерін сүйе білуге тәрбиелеу, табиғатқа деген құрмет сезімін ояту.

 

 

 

 

І.Сәлемдесу, түгелдеу, сабаққа  дайындығын тексеру, сынып тазалығына  назар аудару.

 

 

 

І. Ұйымдастыру кезеңі.

 

 

 

 

Үй  тапсырмасын сұрау

 

 

 

 

1

 

2

 

3

 

4

 

5

 

 

 

 

Биоценоз дегеніміз не?

 

 

 

 

 

Табиғи биоценозды қалпына келтіруге бола ма?

 

 

 

 

Биоценоздың агроценозға айналуы

 не себептен болып отыр?

 

 

 

 

Қазіргі кездегі биоценоздың 

экологиялық жағдайы қандай?

 

 

 

 

Агроценоз бен табиғи биоценоздың 

бір-бірінен айырмашылықтары

қандай?

 

 

 

 

Жаңа сабақ

 

 

 

 

Адам баласы табиғат жаратқан  көп ғажайыптардың бірі.Бірақ

Адам баласының үстемдігі ақыл -ойының жүйріктігі оны табиғаттың  басқа 

тірі  ағзаларынан әлдеқайда  жоғары дәрежеге көтерді.Жалпы  табиғаттың 

бұзылуы жиырмасыншы ғасырдың  соңындағы ғылым мен техника, білім 

Саласындағы жетістіктермен, теңдесі  жоқ өрлеумен сипатталады.

Адамзаттың ұдайы өсіп, оны қанағаттандыратын  биосфераның қабілетсіздігі арасында  үйлесімсіздік туындады.Ғылымның  экологиялық апатқа қарай жедел  қарқынмен жылжуы адамдардың  тіршілік етуіне қауіп төндіруде. Халықтың әл -ауқатына және тұрақты  экономикалық дамуға әсер ететін  қатерлі экологиялық мәселелерге  Арал,Балқаш,Каспий деңгейінің өзгеруі  жатады.Айналаның ластануы мен  тұрмыс деңгейінің төмендеуі  салдарынан Қазақстандықтардың  өмір сүру ұзақтығы 10-15 жылға немесе  балалар өлімі дамушы елдердегіден 4-6 есе жоғары.Адамдар үшін өзін  қоршаған табиғи ортаны, оның  асыл қазыналарын құртып күйретуге  бағытталған прогрестің қажеті  жоқ.Табиғаттың өз заңдылығы бар. Заңдылықты бұзу Адамзат үшін  зор қасірет.

 

 

 

 

Табиғат

 заңдылықтары

 

Тазалық

заңдылығы

 

Мол қазыналық

заңдылығы

 

Сұлулық,

көркемдік

заңдылығы

 

 

 

 

Антропогендік

 факторлардың

 негізгі бағыттары

 

 

 

 

 

Адам барлық

 іс әрекетінде ақылмен

ойланып жұмыс істеуі

 

Адамның ең ірі әрекеттерінің 

Эко жүйе есебінен жүргізілуі

 

Адамның атом қарулары 

мен ғарышты игеруі

 

 

Ғ.Т.П ның дамуы

 

Адамның биологиялық

 түр ретіндегі

табиғатқа әсері

 

 

 

 

 

 

 

Антропогендік факторлардың 

әсер ету сипаты

 

   

 

 

 

Тікелей 

әсер

 

   

 

 

 

 

 

Жанама 

әсер

 

Кешенді 

әсер

 

Ойланбай істелінетін

 әрекеттер

 

 

 

Саналы түрде 

істелетін әрекеттер

 

 

 

 

 Адамзаттың табиғатсыз күні жоқ.

 Табиғаттың оны айтуға тілі жоқ.

 

         Ш.Айтматов.

 

Ұлылар ұлағаты

 

 

 

 

Жүзден шешен, мыңнан көсем  шыққан

 халықпыз. Ең бірінші Өлмес сөз қалды.

“Атаң да қара жер, анаң  да жер”- дейді

 қазақ.Екінші ұлы далаң бар. Ұға білген

 ұрпаққа өнеге болсын деп өсиетін, еме

білген елге құт –береке  болсын деп 

қасиетті жерін қалдырған. Бабаларымыз-

дан қалған бұдан асқан  мұра, бұдан асқан

байлық кімге керек.

                                                              Д.Қонаев

 

 

 

 

Біздің байлығымыз

 

 

 

 

Қазақстан  Республикасының  пайдалы  қазбалары

 

Сыртқы  шекарасының  жалпы  ұзындығы  15000  шақырымнан  асады.   Қазақстанда  пайдалы  қазбалардың   таусылмас   қоры  бар.  Республика  қойнауындағы  өндірілетін    минералды   шикізаттың   потенциалдық   құны   8,7  триллон  АҚШ  долларына  бағаланады.  Әлемдік  қордың   мыс-10,  қорғасын-19,  мырыш-13,  темір-10,  марганец-25,  хром  рудасының  -30  пайызын  құрайды.  Қазақстан  уран  қоры  бойынша  бірінші  орында,  ал  алтын  қоры  бойынша  жетінші  орында.  Жер  асты  қоймалары  көмірсутегіне  бай.  Еліміз  жер  шарының  ірі   мұнай  мемлекеттері   қатарында  және  жүргізілген  есептер бойынша  он  жылдан  кейін  көмірсутегі    шикізатын   шығаратын  алғашқы  бестікке  кіреді.  Барланған  мұнай  қоры  35   миллиард  баррельді  құрайды,  яғни  Солтүстік  теңіз  қорынан  екі  есе  көп. 

 

 

 

 

Сабақты бекіту

 

 

 

 

Тест жұмысы

 

 

 

 

 
Экологиялық  апат аймағына енген облыс 

 

• Астана 
• Қызылорда
• Алматы
• Шымкент

 

 

 

 

Адам іс әрекетінің  әсерінен тартылған су айдыны

 

• Арал
• Каспий
• Балқаш
• Байкал

 

 

 

 

Адам әрекетінен орманның  өртенуі

 

• Сапалы түрдегі әсері
• Кешенді әсер
• Ойланбай істелетін әсер
• Тікелей әсер

 

 

 

 

Ауаның ластануы

 

• Улы газдардан
• Өсімдіктерден
• Пестицидтерден
• Микроағзалардан

 

 

 

 

 

 

Қазақстандағы орманның  көлемі 
қанша пайызға азайған

 

• 50
• 70
• 80
• 15

 

 

 

 

Жергілікті жерде өндірілетін  химиялық элемент

 

• Темір
• Иод
• Уран
• Мыс

 

 

 

 

Үйге тапсырма

 

 

 

 

 «Экологиялық проблемалар”

   тақырыбында реферат

   дайындап келу

 

 

 

 

.

 

Табиғаттың тарылтпайық мөлдір  кәусар тынысын.

Пәк табиғат-жүрегімнің тамылжыған  жырысың.

Ей, адамдар, қалай ғана қатігездік  жасайсың.

Ол, анаң ғой, ал сен-кенже ұлысың!

Ей, адамдар!

Күн мен гүлден жаралған,

От сезім мен мейірім содан  таралған.

Тіршілік иесі – Жер анаға  қараңдар!

Зор қайғыдан күрсінгенде,

Ах, ұрады дүние

Жаратылыс заңдылығы бұзылса,сонда  болар, кім ие?

                                                                            

                                                                             М.Мақатаев.

 

 

 

 

Көңіл  қойып

 

тыңдағандарыңызға 

 

рахмет!