Бюджет деңгейлері арасында түсімдердің қалыптасу

     Мемлекеттік бюджеттің салықтық түсімдерінде акциздердің  болмашы ғана үлесі бар. Осылай 2001 жылы салықтық түсімдерде акциздер үлесі 3,4% құрады, 2010 жылы үлес 2% дейін қысқартылды.

     Төменде экономикалық қызмет түрлері бөлінісінде  республикалық мониторинг жүргізуге  жататын салық түсімдері, кәсіпорындар бойынша салық жүктеме коэффициенттері  бойынша деректер беріледі.

     Салық жүктемесі коэффициенті (бұдан әрі  – СЖК) салық түсімдері сомаларының  экономикалық қызмет түрлері бойынша  жеке іске асыру бойынша айналымға  ара қатынасы жолымен анықталады.

     СЖК республикалық мониторинг жүргізуге  жататын кәсіпорындар бойынша 2010 жылғы 9 айдың ішінде өткен жылдың ұқсас кезеңіне қарағанда 12,5-тен 16,4 %-ке дейін артты. СЖК артуы шикі мұнайды және табиғи газды өндіру бойынша 31,5-тен 37,0%-ке дейін, металлургиялық рудаларды өндіру бойынша 9,7-дан 15,2%-ке дейін, металлургиялық өнеркәсіп пен дайын металл бұйымдарын өндіру бойынша 5,7-ден 8,9%-ке дейін, көмір өндіру бойынша 11,2-ден 17,6%-ке дейін салық жүктемесін шикізат емес сектордан шикізат секторына ауыстырумен түсіндіріледі, темекі бұйымдары мен

                                                                                                                                                                                                      4

     сусындарды  өндіру бойынша СЖК артуы 23,3-тен 30,1%-ке дейін және 8,8-ден 13,5%-ке дейін  тиісінше отандық және импортталатын акцизделетін тауарларға ставкаларды бірегейлендіру нәтижесінде акциз ставкасының артуына байланысты.

     Республика  бойынша СЖК 2010 жылдың 9 айы ішінде алдағы жылдың сәйкес келетін кезеңіне қарағанда 6,5-дан 7,8%-ке артты. Таукен өнеркәсібі бойынша СЖК айтарлықтай артуы 25,9-дан 30,6%-ке дейін құрады, өңдеу өнеркәсібі бойынша 5,4-дан 6,5%-ке дейін және жылжымайтын мүлікпен операциялар, жалға беру және тұтынушыларға қызметтерді ұсыну бойынша  7,6-ден 14,2%-ке дейін құрады. 

     Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры  

     Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына 2009 жылға  тікелей салықтар түсімдері 98,5% орындалды. 

     2010 жылы жоспар 120% орындалды. Түсімдердің артуы жоспарланған баррелі 65 АҚШ долларына қарсы әлемдік бағаның артуына байланысты. 
 
 
 
 
 
 
 
 

      Төменде келтірілген диаграммадан 2008 жылы мұнайды өткізуден түскен айналым мен салықтық түсімдер 2009 жылмен салыстырғанда барынша жоғары болды, мұнайды өндіру көлемі 70,6 млн.тоннаны құрады.

     2009 жылы қайта өткізуден түскен  айналым мен салықтық түсімдер 76,5 млн.тоннаға дейін мұнай өндіру  көлемінің өсуі кезінде алдағы жылға қарағанда төмендеді.

2010 жылғы  9 айдың ішінде өткізу бойынша  айналым сомасы 2009 жылғы деңгейге  жетуге тақады, өнім көлемі 59 млн.тонна  кезінде салықтық түсімдер 2009 жылғы  деңгейден асып кетті. Өткізу  бойынша айналым сомасына мұнайға деген баға әсер еткендіктен, салықтық түсімдер мен мұнайға әлемдік бағаның тікелей тәуелді екенін атап өткен жөн (2008 жылы – барреліне 97,6 АҚШ доллары, 2009 жылы – барреліне 61,9 АҚШ доллары, 2010 жылы – барреліне 79,6 АҚШ доллары. 

      Диаграммадан мұнай секторына салық жүктемесі коэффициенті 2008 жылы 30%-тен 2010 жылдың 9 айында 34,4%-ке дейін өсті.                                                                                                                                                                                         7