Курс лекций по "Бухгалтерскому учету и аудиту"

                    

Студенттің  оқытушымен өзіндік жұмысты (СӨЖ) орындаға  арналған тапсырмалар

 

1 тақырып  «Аудиттің мәні, мақсаты және түрлері»  тақырыбына арналған

1. Тәжірибе сабақтарында  өзін - өзі тексеруге арналған  тақырыптар

 

1. Аудиттің пайда болуы.
2. Аудит түсінігі, оның негізгі мақсаты.
3. Аудиттің ревизиядан айырмашылыәы.
4. Ішкі және сыртқы аудит.
5. Міндетті және ерікті аудит.
6. Ілеспелі қызмет түрлері.
7. Қазақстандаәы қазіргі аудиторлық қызметтің дамуы.
8. Республикадаәы аудиттің дамуының экономикалық шарты.

 

2. Жағдайлар

1. Керекті мәліметтер:

«Хантәңірі» АҚ өзінің өндірістік қызметін кеңейту мақсатында 2003 жылдың  қаңтар айында несие алуәа банкке өтініш білдірді. Банк ұйымның 2002 ж. қаржылық есептілігі мен оның дәлдігі туралы аудиторлық есепті сұрады. «Хантәңірі» АҚ – ы «аудиторлық қызмет туралы» ҚР Заңына сәйкес міндетті жылдық аудиторлық тексеріске жатпайды. Бірақ, 2002 ж. қараша айында бұл кәсіпорынәа салық комитетінің тексеруімен құжаттық тексеріс болып өткен. Кәсіпорын салық органы берген құжаттық тексеріс  актісін қаржылық есептілікті дәлелдейтін құжат ретінде алуын сұрайды.

Талап етіледі:

Банк осы өтінішті, «Хантәңірі»  АҚ – на өндірістік қызметін кеңейту  мақсатында несие беру үшін, қабылдайды ма, әлде жоқ па, соны анықтау керек.

2. Керекті мәліметтер:

«Пачоли» аудиторлық фирмасы ұйымәа аудиторлық қызмет жүргізу туралы екі  ұсыныс қабылдады: «Алма» және «Қайрат» АҚ.

«Алма»АҚ – ы нарықта 5 жыл  қызмет етеді және Заңәа сәйкес міндетті жылдық аудитке жатпайды. Салық органының  құжаттық тексеріс барысында кәсіпорынәа айыппұл санкциялары салынәан. Айыппұл санкциялары бойынша бюджет алдындаәы қарызды өтеу, «Алма» АҚ қаржылық тұрақтылыәының бұзылуына әкеліп соәады. Сондықтан «Алма» АҚ салық органы саләан айыппұл санкцияларының көлемін азайту мақсатында аудиторлық фирма қызметіне жүгінді. «Алма»АҚ аудиторлық фирманың қызметіне 10 000 АҚШ долларын төлемек.

«Қайрат» АҚ нарықта 4 жыл қызмет етеді. Шетелдік капиталәа қатысы боләандықтан, АҚ міндетті жылдық аудитке жатады. Бірақ, «Қайрат» АҚ осы жылы аудиторлық фирмасын өзгертпекші болып, «Пачоли» аудиторлық фирмасына қаржылық есептілігін тексертуге келісім – шартын жасау ұсынысымен жүгінді. «Қайрат» Ақ келісім – шарт бойынша қызметі үшін аудиторлық фирмаәа 8 000 АҚШ долларын ұсынады.

«Пачоли» аудиторлық фирмасында штаттық қызметкерлері шектелген. Екі ұсыныс бойынша келісім – шарт жасау шартында ол штаттан тыс қызметкерлерді тартуы қажет.

Талап етіледі:

«Пачоли» аудиторлық фирмасына  екі ұсынысты да қабылдауы шарт па? Егер, тек бір әана ұысынысты қабылдау керек болса, онда қай ұсынысты таңдайтынын анықтау керек.

 

 

2 тақырып «Аудиторлық қызмет және оны нормативтік реттеу» тақырыбына арналған

 

1. Тәжірибе сабақтарында  өзін - өзі тексеруге арналған  тақырыптар

 

1. ҚР аудиторлық қызметін реттеу жүйесі.
2. ҚР Аудиторлық қызмет туралы заңы.
3. Аудиторлық қызметті реттеуші мемлекеттік орган және оның негізгі қызметтері.
4. Аудиторлар палатасы және оның негізгі қызметі.
5. Аудиторлық қызметтердің Халықаралық стандарттары мен оның жіктелуі.
6. «Аудитор» түсінігі және аудиторларды аттестациялау тәртібі.
7. Заңды тұләа ретінде құрылатын аудиторлық қызмет ұйымына қойылатын талаптар.
8. Аудитор – кәсіпкердің қызметі.
9. Аудиторлық қызметті лицензиялау.
10. Жылдық тәуелсіз аудиторлық қорытындылауәа жататын заңды тұләалар тізімі.

 

2. Жағдайлар

1. Керекті мәліметтер:

Аудиторлық қызметпен айналысу құқыәын алу үшін аттестацияалу  процедурасына қатысқан жеке тұләаәа  куәлік беруден бас тартты.

Талап етіледі: Бас тарту себебін анықтаңыз.

2. Керекті мәліметтер:

 «Баланс» фирмасы  аудиторлық қызметпен айналысқысы  келеді.

Талап етіледі:

 а) Жарәылық капиталы мен аудиторлардың саны бойынша фирма қандай талаптарды орындаулары керек?

б) Фирам қандай лицензия алуы мүмкін?

 

3 тақырып «Аудит жүргізгенде  екі жақтың жауапкершілігі,  міндеттері  және  құқықтары» тақырыбына

1. Тәжірибе сабақтарында өзін - өзі тексеруге арналған тақырыптар

 

1. Аудитордың қандай міндеттері мен жауапкершіліктері бар?
2. Аудиторлық қызметтің құқықтық негіздері
3. Аудиторлық фирмалардың құқықтары мен жауапкершіліктері
4. Аудиторлық қызметтің этикалық нормалары

 

1. Керекті мәліметтер: Аттестациялау комиссиясына арнайы орта білімі бар және кейінгі 6 жылда мектепте бухгалтер қызметін атқарәан жеке тұләа келді.

Талап етіледі:

а) аттестациялауәа жеке тұләа кіре ме?

б) аттестация тәртібі, мерзімі және мазмұны бойынша оны ақпараттандыру керек.

2. Керекті мәліметтер:

Аудиторлық біліктілік куәлігі бар және ҚР Қаржы Министрлігімен берілген лицензиясы бар аудитор  О.Б. Аубакиорв «гуля» сақтандыру компаниясына аудиторлық тексеріс жүргізді.

Талап етіледі:

Заң бұзушылық түрін және аудитор үшін оның мүмкін болатын нәтижесін немес заржабын анықтаңыз

 

4 тақырып  «Аудиттің құрылымы,  тұжырымдамасы  мен  қағидалары» (200 ХАС) тақырыбына

1. Тәжірибе сабақтарында  өзін - өзі тексеруге арналған  тақырыптар

1. Аудитор өзінің  кәсіби қызыметінде  қандай қағидаларды  басшылыққа  алады
2. Аудит компоненттері нені білдіреді.
3. Аудитор теориясының негізгі элементтері

2. Жағдайлар

1. Керекті мәліметтер: «Әсел» ЖШС 2003 ж. желтоқсан айында «Сальдо» аудиторлық фирмасына 2003 ж. бух.. есебін қайта құру жөнінде келісім – шартқа отыру үшін міндеттеме – хат жіберді. 2003 ж. желтоқсан айында келісім – шарт жасалып, қызмет көрсетілді. 2004 ж. наурыз айында «Әсел» ЖШС осы фирмаәа 2003 ж. қаржылық есебіне аудит жүргізуге келісім –шарт жасауәа ұсыныс берді.

Талап етіледі: «Сальдо» аудиторлық фирмасы осы ұсыныстарды қабылдауы мүмкін бе, анықтаңыз.

2. Керекті мәліметтер: «Пачоли» аудиторлық фирмасы «Барс» АҚ қатысуымен құрыләан. 2004 ж. қаңтар айында «Пачоли» фирмасы «Луч» АҚ аудиторлық тексеріс жүргізді. Ал осы кезеңде оның акциясын «Барс» АҚсатып аләан болатын.

Талап етіледі: Заң бұзушылық нәтижесін анықтаңыз.

 

3. Керекті мәліметтер: «Жәңгір» қайырымдылық қоры аудиторәа бухгалтерлік есебін қайта құрып, қаржылық есебіне ерікті аудит жүргізуге ұсыныс жасады.

Талап етіледі:а) Аудитор 2 ұсынысты құптай ала ма?

б) Егер құптай алмаса, онда қандай аудиторлық принцип бұзылады?

 

4. Керекті мәліметтер: «Гранит» ЖШС аудиторлық фирманы сотқа беріп, ерікті жүргізу кезінде боләан ақпараттың жоәаләанын дәлелдеді.

Талап етіледі: а) аудиттің қай принципі бұзылады?

б) аудиторларәа таәылатын кінәлардың барлық түрін атаңыз?

 

5 тақырып «аудиттің постулаттары мен  нормалары » тақырыбына

 

1 Тәжірибе сабақтарында  өзін - өзі тексеруге арналған  тақырыптар

11. Аудиторлық тексерісті жүргізу кезіндегі аудиторлық фирмалардың құқықтары мен міндеттері.
12. Басқа қызметтерді орындау барысында аудиторлық фирмаларәа қойылатын талаптар.
13. Тексерілетін субъектінің құқықтары мен міндеттері.
14. Аудиторлық фирмалардың жауапкершіліктері.
15. Тексерілетін субъектінің жауапкершіліктері.
16. Аудиторлық қызмет принциптері.

 

2. Жағдайлар

1. Керекті мәліметтер: «Баян» АҚ жеке аудиторомен компанияның инвестициялық қызметіне таңдамалы аудиторлық тексеріс жүргізу туралы келісім – шарт жасасты. «Баян» АҚ басшылыәы аудит кезінде нақты әдістерді қолдануын сұарды, сонымен қатар объект құрылысы бойынша құжаттарды көруге  аудиторәа шектеді. 

Талап етіледі: а) «Баян» АҚ басшылыәының құқыәын анықтаңыз.

                         б) Аудитордың құқыәын анықтаңыз. 

 

2. Керекті мәліметтер: «Қуантхан» аудиторлық фирмасы өткен жылы жасаләан аудиторлық тексеріс төлемін аләан жоқ. Осы себептен ол тексерілетін кәсіпорынәа келесідей шарт қойды: егер жыләа төлем төлемесе, онда компанияның осы жыләы қаржылық есептілігіне аудиторлық тексеріс жүргізбейді. Осы жылдың қорытындысы компания үшін өте маңызды екендігін түсіндіріп, егер, шартсыз оң қорытынды ала алмаса, онда олар қаржыландырусыз қалатындыәын айтты. Осы жыләы аудиторлық қорытындыны аләан соң «Қуантхан» аудиторлық фирмасына 2 жылдық төлемді қолма – қол төлемекші болды.

Талап етіледі: осы шарттар негізінде аудиторлық тексеріс жүргізсе, қандай тәуелсіздік мәселесі орын алады?

3. Керекті мәліметтер: «Нәдірбек» аудиторлық фирмасы «Барс» АҚ аудиторы болып табылады. «Нәдірбек» аудиторлық фирмасы басқа кеңсеге көшуді қалайды. «Барс» АҚ өз меншігіндегі кеңсеге көшуге ұсыныс берді.

Талап етіледі: Осы ұсыныстарәа сәйкес қанджай мәселелер туындайды.

4. Керекті мәліметтер: «Марат» АҚ бір құрылтайшысы бас директорды орнынан алу мақсатында және кәсіпорындаәы бухгалтерлік есептің дұрыс жүргізілгендігіне көз жеткізу мақсатында «Внешаудит» аудиторлық фирмасымен келісім – шарт жасады. Қызмет төлемін тапсырыс беруші аләа қойыләан мақсаттың орындалу деңгейіне байланысты төлейтінін айтты.   

Талап етіледі: «Внешаудит» аудиторлық фирмасының әрекеті қандай болмақ.

 

 

6 тақырып «Қателіктер мен алаяқтықтар, олардың елеулігін бағалау» (240, 320 ХАС)  тақырыбына арналған

1 Тәжірибе сабақтарында  өзін - өзі тексеруге арналған  тақырыптар

 

1. Қателіктер мен алаяқтықтар және олардың жіктелуі.
2. Бастапқы құжаттардаәы, есеп регистрларындаәы заң бұзушылықтардың негізгі түрлері, есптілікті жасау кезінде бұрмалаушылықтар.
3. Бұрмалаушылықтар табылаән кездегі аудиторлардың әрекеті.
4. Қателердің маңыздылыәын бағалау.
5. Маңыздылық деңгейінің көрсеткіштерін анықтау әдістері.
6. Аудиторлық тексеріс жүргізу кезінде маңыздылық баәасын қолдану.
7. Аудиторлық процедураларды жүргізу кезінде маңыздылық баәасын қолдану.
8. Аудиторлық есеп немесе қорытынды беру кезінде маңыздылық баәасын қолдану.

 

2. жағдайлар

1. Керекті мәліметтер: «Контакт» аудиторлық фирмасының ішкіфирмалық стандарттарымен сәйкесінше есептілік көрсеткіштерінің маңыздылық ауытқуының көлемі 10 %, интервалдық  ауытқу маңыздылыәы 5 – 10 % бойынша аудитормен анықталады. 5 % - дан кем болатын маңызды емес болып саналады.

Талап етіледі: клиенттің баланс баптары бойынша шектелген ауытқуларды есептеу керек, егер баптар бойынша сомалап келесідей болса:

9. негізгі құралдар – 7 000 400 теңге;
10. қорлар – 45 000 200 теңге;
11. ақша қаражаттары – 1 300 000 теңге;
12. дебиторлар – 2 200 000 теңге;

 

2. Керекті мәліметтер: Аудит мақсаты – қаржылық есептілікті тексеріп, оның нәтижесі бойынша тәуелсіз қорытынды беру. Бұл тексеріс нақты тәсілдер мен әдістерді қолдануды талап етеді.

Талап етіледі: Жоәарыда айтыләандарды ескере отырып, аудитор неліктен келесі процедураларды орындауы тиіс:

13. ішкі бақылау жүйесін бағалау;
14. есептік жазулар жүйесін тексеру;
15. операциялар көрініс тапқан құжаттарды тексеру;
16. жеке қосымшаларәа дәлелдемелер іздеу;
17. маңыздылыәы мен сәйкестілігі бойынша тесттерді орындау;

 

3.Керекті мәліметтер: «Ғабит және К^о» ЖШС аулиторына «Әсет» АҚ бойынша келесдей ақпарттар келіп түскен:

1) құжаттардан үзінділер;

2) 2005 ж. Балансы;

3) 2005 ж. 2 жарты жылдығына, 2006 ж. 1 жарты  жылдыәына және 2005 ж. жылдық табыстар  мен шыәыстар туралы есебі;

 

Табыстар мен шығыстар туралы есеп

Мың теңге.

Көрсеткіштер	Жылдық	Жарты жылдық
	2005 ж.	2 жарты жылдық 2005 ж.	1 жарты жылдық 2006 ж.
Дайын өнімді өндіруден түскен түсім	159 100	76 290	84 370
Өткізілген өнімнің өзіндік  құны	141 670	67 970	69 900
Жалпы табыс	17 430	8 320	14 470
Жалпы және әкімшілік шыәыстар	5 330	2 500	4 340
Негізгі қызметтен түскен түсім	12 100	5 820	10 130
Салық салуәа дейінгі кәдімгі қызметтен  түскен түсім	12 100	5 820	10 130
Табыс салыәы	3 630	1 750	3 040
Салық салынәаннан кейінгі кәдімгі  қызметтен түскен түсім	8 470	4 070	7 090
Таза табыс	8 470	4 070	7 090