Орындаған Қадырова Айым
Тексерген Айнур Отарбаевна
Өт жолының дискенизиясы
- Өт шығару
жолының дискенизиясы
- АІЖ- функционалдық
аруларына жатады мұнда өттің он екі елі
ішекке ағуы бүзылады
- Бул
ауруда морфологиялық ,генетикалық, метоболикалық өзегерістері анықталмайды
- Өт
шығару жолдарына – өт шығару өзектері 12 елі ішек және сфинктерлер жатады
- Бұл
ас қорыту жолы мен жәнеде организімнің
қызыметін бұзады
- Өт
поликомпонентті биохимиялық
функционалдық қызмет атқарады
- Өт жолы дискинезиясы негізгі екі түрге бөлінеді:
- 1.Гипертониялық
- А) Одди сфинктерінің
- Б) Өт қабының мойынының
және оның өзегінің
- В) Қосылған немесе жайылған түрі
- 2.Гипотониялық
- А) Одди сфинктерінің
- Б) Өт қабының
- В) Қосылған
- Г) Билиарлы жүйенің барлық бөлігін қамтыған
түрі
- Өт жолының
дискинезиясы бар балаларға эндоскопиялық тексеру жүргізгенде ас қорыту
жолының жоғарғы бөлігінің қозғалысының
бұзылуы анықталады, яғни ұлтабар, қарын - өңеш рефлюксі, ұлтабардың дискинезиясы түрінде
білінеді.
- Интерстинальды гормондардың, яғни холецистокинин, гастрин, секретин, глюкагонның,
сонымен қатар орталық және вегетативті жүйке
жүйісі мен ішкі секреция бездерінің өт жолының қызметін
реттеудегі маңызы зор. Холецистокинин, гастрин, секретин, гипофиздің гармондары өт қабының
жиырылуын күшейтсе, глюкагон мен кальцитонин, ВИП (визоактивті интестинальды пептид) керісінше тежеп отырады.
- Клиникалық көрінісі. Одди сфиктерінің дисфункциясының негізгі симптомдары – 20 минуттан аса және 3 айдан артық уақытқа созылатын қатты және шамалы ауру сезім,диспепсия мен невротикалық бұзылыстар.Жиі іш қуысында ауырлық сезім,тұйық,ұзаққа созылатын оң қабырға астындағы жайылмайтын ауру сезім.Ауру сезім негізінде тұрақты,толғақтәрізді емес.
- Көбіне оң жақ қабырға асты ауырып, ол майлы тамақ, газды сусын ішкеннен кейін, күш-салмақ түскенде және эмоционалдық
өзгерістерден кейін күшейіп кетеді және кез-келген уақытта байқалуы мүмкін. Бұндай
патологиясы бар балаларда жалпы интоксикация белгілері, тітіркенгіштік, тез шаршау, әлсіздік, бас ауыруы, апатия, тершеңдік және тағы басқа да жүйке, жүрек, эндокрин жүйелері
жағынан функционалдық өзгерістер байқалады. Дене қызуы
субфебрильді деңгейде көтерілуі мүмкін. Тері түсі
бозарып, құрғайды, бірақ созылмалы холециститте сарғаю
болмайды. Диспепсиялық өзгерістерден - лоқсу,
құсу, тұрақсыз нәжіс байқалады. Ішті пальпациялағанда
өт қабының тұсы аздап ауырады
- Классификациясы Рим 1999 ж
- 1. 1 билиарлы тип – оған кіреді:
- -билиарлы типке тән ауру ұстамаларының
- -жалпы өт жолдарының 12 мм –ден аса кеңеюі
- -контрастты заттың шығарылуының 45 минуттан аса уақытқа баяулауы
- -трансаминазаның қалыпты деңгейден бірнеше есе жоғарылауы
- 2. 11 билиарлы тип- оған кіреді:
- - билиарлы типке тән ауру ұстамалары
- -1 типтегі бір немесе екі критериймен сәйкес болу
- 3. 111 билиарлы тип- обьективтік бұзылыстарсыз тек 1 билиарлы типке тән ұстаманың болуы
- 4. Панкреатикалық тип – панкреатитке тән арқаға тарайтын және кеудені алға еңкейткенде басылатын эпигастралды ауру сезіммен,сарысулық амилаза мен липазаның жоғарылауымен сипатталады.
-
- Соңғы жылдары өт жолдарының дискинезиясының
патогенезіндегі гуморалды факторлардың маңызы анықталды. Гуморалды факторларға адреналин
мен т.б. симпатомиметиктер жататыны белгілі, олар өт жолының жиырылу, яғни белсенділігін күшейтіп отырады. Альфа адреномиметиктер бауырдан тыс өзектердің қозғалысын күшейтсе, бета- адреномиметиктер, керісінше босатады. Реттеуші полипептидтер де өт жүйесінің
қызметін реттеуге қатысады, мысалы холецистокинин – панкреозимин (ХКП) өт қабын жиырып, өттің шығуына ықпал етеді, ал көп
мөлшерде ол керісінше өт қабының жиырылуын тежейді. Гастрин, секретин, глюкагон стимулдеуші әсер
етсе, нейротенсин, панкреатикалық полипептид, энцефалин – тежейді.
- Дискинезияның жүйкелік түрлері вегетативті дисфункцияда дамитын невроз кезінде пайда болады.
- Билиарлы жолдың дискенизиясын тек жеке - дара ауру түрімде ғана қарауға
болмайды, бұл ауру комплексті патологиялық құбылыс, яғни өт тасы ауруымеи бірге болуы да мүмкін.
- Өт жолы ауруларының патогенезінің
жобасы - дисхслия - дискинезия - қабыну – холелитиаз түрінде белгілі.
- Ортнер, Кера, Лепине сияқты белгілердің диагностикалық
маңызы шамалы, себебі бұл белгілер гастродуоденитте де, жара ауруында да, ұлтабар мен өт қабының анатомиялық жақын
орналасқан кезінде де байқалуы мүмкін. Көбіне бауырдың оң бөлігі үлкейеді. Қазіргі
кезде гепатобилиарлы жүйені тексеруде ультрадыбыстық зерттеу кеңінен
қолданылады
- Өт қабының қабырғасының 2 мм-ден артық қалыңдауы, қабырғасының екі қабаттануы - холециститтің бірден-бір белгісі.
Диагностикасы
- Диагностика.
- *Инвазивті емес
- -Ультрдыбысты зерттеу
- -Гепатобилиарлы сцинтиграфия
- *инвазивті
- -Эндоскопиялық ретроградты панкреатохолангиография
- -Одди сфинктерінің манометриясы
Қажетті және нақты анықтама беретін
тәсіл ол УЗИ бұл жерде өт жолдарының
паталогиялық өзгерістері анықталады
Жәнеде Рентген диагностикалық зертеу
Қосымша лабароториялық тексерулер (анализ
мочи крови кал)
Бұл арқылы науқасқа дұрыс әрі нақты
диагноз қоюға көмектеседі
Емі
- Бұл амбулаторлық немесе стационарлық
ем жүргізіледі науқастың жағдайына байланысты
- Дәрі дәрмектермен емдеу 7 -14 күн жүргізіледі
үзіліспен
- . Емінде медикаментозы ем қолданады,ем
мақсаты ауру және диспепсия белгілерін
жою, асқынуы мен қосалқы ағзалардың
зақымдануының алдын алу.
- Одди сфинктерінің дисфункциясында майлы,қуырылған
тағамдарды шектеу керек, жиі бөліп тамақтандыру.Ауру
сезімін басу үшін нитроглицерин немесе
холиноблокаторларды,ұстаманың алдын
алу үшін инотропты спазмолитиктері тағайындайды.
- Диеталық ем 6 айдан 1 жасқа дейін тағайындалады
- Баланың тағамдарынан – майлы ,ашщы ,тұзды газы бар сусындар,тәтті тағамдарды мулдем алып
тастау керек
- Диета мен емізуді тоқтатпау керек деп
дәрігерлер кеңес береді
- Емізу уақыты кунине 5-7 рет жәнеде балаларға
қышқылды сүттер,буда дайындалған тағамдар,жеміс-жидектер,сулы,гречка,күріш
тағайындалады
Қолданылған әдебиттер
-
Балалар аурулары. Б.Х.Хабижанов. Алматы, 1998.
-
Детские болезни. Н.П.Шабалов. С.-Петербург, 2001.
-
Детские болезни. /под ред. Л.А.Исаевой.
М: Медицина: 2002.
-
Лукьянов Н.Е. Балалар гастроэнтерологиясы, 1978 жыл.
-
Гользанд М.В. Бауыр және өт жолдарының аурулар, 1966 жыл.
-
Чамокова Е.В. Балалар ангиохолециститтері, 1966 жыл.