Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

 

Оқытушы: Ш. Есенов атындағы КМТжИУ “Жаралыстану пәндер” кафедрасының аға оқытушысы  Червонов К. К.

               Негізгі қаралатын сұрақтар:

• Мамандар мен басшылардың еңбек қорғауды ұйымдастырудағы міндеттері мен жауапкершілігі.
• Еңбек қорғауды басқару және бақылау.
• Қауіпті және зиянды факторлардың топтастырылуы.

 

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

•     Еңбек қорғау пәнінің келешек мамандар үшін үлкен мәні бар. Бұл пәннің негізгі мақсаты болашақ мамандарды еңбек заңымен өндіріс санитариясымен, техника қауіпсіздігімен және өрт қауіпсіздігінің негіздерімен таныстыра отырып, өндіріс жағдайында төніп тұрған қауіп-қатерді көре білуге және оны болдырмаудың шараларын оқып үйретеді.
• Бұл пәнді оқып-үйрену нәтижесінде студенттер мынаны білулері керек: «Еңбек қорғау» туралы нормативті-праволық құжаттарды, қауіпті-қатерлі өндіріс факторларын және оның адам организміне әсері, оларды қалыпты мөлшерге келтіру әдістерін, еңбек қорғау жұмысын ұйымдастыру, өндіріс ортасының әр саласында еңбек етушілердің қауіпсіздігін қорғау әдістерін т.б.

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

•  Еңбек қорғау жұмыстары Қазақстан Республикасының 15 қаңтар 2007ж. қабылдаған «ҚР Еңбек кодексі»-не байланысты жүргізіледі.
• Бұл заң 7 тарау-дан және 341 баптан тұрады.
• Заңды іске асырушы Қазақстан Республикасының Минстрлер кабинеті, ол «Еңбек кодексі» Қазақстан Республикасы Заңын практикалық іске асыру механизмін қамтамасыз ететін тиісті бағдар-ламалар мен шаралар кешенін әзірлеуді қамтамасыз етуі керек.

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

•     Еңбек қорғау жұмысының заңдылық негіздері төмендегідей:
• 1. Қазақстан Республикасының КОНСТИТУЦИЯСЫ Алматы «Қазақстан» 1993 жыл.
• 2. Қазақстан Республикасының «Еңбек кодексі», Астана, 2007 ж., 15 қаңтар.
• 3. Еңбек қауіпсіздігіне байланысты мемлекеттік стандарттар- МЕСТ және ЕҚСЖ.
• Еңбек қауіпсіздігіне байланысты салалық  стандарттар.
• Мекеме басшысының бұйрығы, мекеме мамандарының жолнұсқалары, т.б.технологиялық құжаттары.

 

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

• Қауіпсіз еңбекті ұйымдастырудың негізгі принциптері:
• 1. Бағдарлау- дегеніміз негізгі идеялар жиынтығы бола тұра қауіпсіз еңбектің басты бағыттарын айқындайды және методологиялық, хабарлау негізгі болады. Техникалық- физикалық ережелер мен заңдарға сүйене отырып қауіпті факторларды жоюға негізделген.
• 2. Басқару- жұмыстың жекелеген сатысында немесе кезеңінде еңбек қауіптілігін азайтуға негізделген.
• 3.Ұйымдастыру- еңбекті ұйымдастыруды ғылыми жолмен басқаруға негізделген.
• Осы принциптерді басшылыққа алып еңбек ұйымдастырылса оның қауіптілігі азаяды.

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

    Кәсіпорындағы  Еңбек қорғау жұмысын  Қ Р «Еңбек Кодексі» баптарына сүйене отырып жұмыс орнының басшылары мен мамандары ұйымдастырады.

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

       Еңбек  қорғауды ұйымдастырудың қысқаша  жүйесі.

• Қауіпсіз еңбек ету әдістеріне оқыту-үйрету

   (нұсқаулар жүргізу).

• Мазмұн- түрiне және өткiзiлу мерзiмiне қарай нұсқаулар төмендегiдей болып бөлiнедi:  
• 1-шi –кiрiспе нұсқау.  
• 2-шi- жұмыс орнындағы алғашқы нұсқау. 
• 3шi- қайталама нұсқау;  
• 4шi- қосымша нұсқау (внеплановый); 
• 5шi – тиiстi нұсқау (целевой).

 

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

• 2 ) жұмысшыларды жұмыс киімімен және жеке басты қорғайтын құрал – жабдықтармен қамтамасыз ету ;
• 3 ) шаруашылықта қолданылатын машиналар мен қондырғылардың ақаусыз жұмыс істеуін қамтамасыз ету ;
• 4 ) кешендегі, цехтағы, әр жұмыс орнындағы санитарлық-гигиеналық жағдайларын қадағалау;
• 5 ) Еңбек қорғау жұмысын жоспарлы түрде жүргізу .

 

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

     Қ Р «Еңбек  Кодексі» баптарында айтылғандай  - "Еңбекті қорғау жөніндегі  заң және өзге де нормативтік  актілерді бұзуға кінәлі,  не  қадағалау мен бақылауға кедергі  келтіруші лауазымды адамдар  белгіленген тәртіппен  әкімшілік, 

   тәртіптік, материалдық  немесе қылмыстық жауапқа тартылады  " .

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

         Мамандар үшін жауапкершілік:

• Әкімшілік – иман – шарт жазалауы (моральдік ), ескерту жасау , көпшілік алдында ұйалту, жұмысын төмендету, жұмыстан босату т.б.
• Тәртіптік – қызметкерлердің бастықтың алдында шаруашылықтың ішкі тәртібін бұзғаны үшін беретін жауапкершілігі .
• Материалдық – шығынның құныны төлеу (егер айыпты болса):

    а) толық төлеу, б) жартылай төлеу  - бұны көпшілік жиналысы  шешеді .

• Қылмыстық жауап – а) бас бостандығынан айыру,

   ә) жұмыс орнынан айыру және т.б.

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

• 2. Еңбек қорғауды басқарудың негізгі  мақсаты-  қауіпсіз еңбекті ұйымдастыру, денсаулықты және еңбекшінің еңбекке қабілетін сақтау болады.
•        Еңбек қорғауды "жүйе" әдісімен басқарған тиімді деп саналады .
• Бұндай әдіспен басқарғанда мыналарды бөліп алуымыз керек: объект, субъект, басқару тәсілі.

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

• Басқару объектісіне – еңбек ету жағдайы , еңбекшілер қауымының еңбек тәртібі, оларға әсер ететін өндірістік қауіп– қатерлер және кәсіптік қорғау .
• Басқару субъектісі (цехтық басқару) дереу қимыл жасауға да ыңғайлы болуы керек.
• Басқару тәсілінің негізгі басқаруға келіп түскен хабарлардың дәлдігіне, толықтығына байланысты . Осындай бөлшектеген "ж ү й е" әдісінің кемшіліктері байқалады. Бұнда басқару субъектісінің жетілмегені байқалады.

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

• Сондықтан  шаруашылықтардағы  еңбекті   қорғау   төмендегідей  үш   шартта   қанағаттандырылуы керек:
• " Жүйенің" алдына қойылған айқын мақсат;
• " Жүйеден" бөлініп шығатын кіші жүйелер болуы;
• " Жүйе " өзінен жоғары сатыдағы жүйеге бағынышты болуы керек, осының бәрі басқарудың бақылау, тексеру, тіркеу және талдау, жоспарлау, тәрбиелеу, тәртіпті қатаңдату және т.б.

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

• Сондықтан  шаруашылықтардағы  еңбекті   қорғау   төмендегідей  үш   шартта   қанағаттандырылуы керек:
• " Жүйенің" алдына қойылған айқын мақсат;
• " Жүйеден" бөлініп шығатын кіші жүйелер болуы;
• " Жүйе " өзінен жоғары сатыдағы жүйеге бағынышты болуы керек, осының бәрі басқарудың бақылау, тексеру, тіркеу және талдау, жоспарлау, тәрбиелеу, тәртіпті қатаңдату және т.б.

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

        Еңбекті қорғаудағы бақылаудың ең тиімді жолдарының бірі үш сатылы бақылау:

• Шаруашылық бөлімінің басшысы– күнделікті .
• Бас мамандар– жұмысына немесе он күндікте  бір рет .
• Шаруашылықтың басшысы - айына немесе тоқсанына бір рет (тексеру нәтижесін жазба түрде шығарады).

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

        Қауіпті зиянды өндіріс факторлары

• 1. Физикалық: машиналардың қозғалатын бөлшектері,шаң, шу, діріл, ылғалдылық,электр кернеулігі, жарықтың жетпеуі, өткір-үшкір заттар т.б.
• 2. Химиялық: адамның организміне әсеріне қарай- уландырғыш, жүйкеге әсер етуші, тыныс органына әсер етуші, тітіркенткіш т.б.
• 3. Биологиялық: патогенді микроорганизмдер, бактерия, вирус, таз ауруы және олардың өсіп-өнген бөлшектері.
• 4. Психофизиологиялық: адам организміне әсері бойынша:

   а) денежұмысы-шаршау, б) жүйкенің шаршауы, в) А+Ә, 

    г)  ақыл-ой.

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

                                          ӘДЕБИЕТТЕР

       Еңбек қорғау бөлімінің негізгі  әдебиеттері

• 1.  Қазақстан Республикасының Конституциясы.
• 2.  Қазақстан Республикасының «Еңбек кодексі» 15.05.2007 ж.
• 3.   М.Б. Базаршин «Еңбек қорғау пәнінен студенттерге  арналған қысқаша дәрістер» Семей 1994.
• 4.  Қазақстан Республикасының «Азаматтық кодексі».
• 5.  Қ.Т.С.Ж “Өндірістегі жазатайым оқиғаларды тексеру және тіркеу ережелері.
• 6.  Ж.К. Аманжолов. Охрана труда и ТБ. Астана.2007 г
• 7. Б.И.Зотов и др.Безопасность жизнедеятельности на производстве.    Москва.Высшая школа, 2000г.жизнедеятельности . М.2000г.стр.91
• 8.   Г.И.Беляков. «БЖД на производстве» М. 2001 г.

 

Еңбекті қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру