Административное наказание

Жоспар: 
1)Программалық конфигурация-программалық жабдықтаманың құрамы. 
2) Қолданбалы программалық жабдықтау. 
3) Қолданбалы программаның дестелері. 
4) программалау құралдары. 
5)программалық жабдықтау 
Программалар — бұйрықтардың жалғасуының тәртіпке келтірілуі. Барлық компьютерлік программаның ақырғы мақсаты — аппараттық құралдармен басқару. Сондай-ақ бір қарағанда программа құрылғылармен бірге әрекет етпесе де, және енгізу құрылғыларынан енгізу мәліметтерін талап етпесе де, сонымен бірге шығару мәліметтерін шығару құрылғыларына орналастырмаса да, бәрібір оның жұмысы компьютердің аппараттық құрылғыларын басқаруға негізделген. Компьютерде прогаммалық және аппараттық жабдықтаулар тығыз байланыста, сонымен бірге үздіксіз бір әрекетте жұмыс істейді. Бұл екі категорияны біз екі бөліп қарағанымызбен, бұл екеуінің арасында диалектикалық байланыс бар екенін ұмытпауымыз керек, оларды бөліп қарауымыз уақытша деп білуіміз керек. 
 
Есептегіш жүйенің программалық жабдықтау құрамын программалық конфигурация деп атайды. Программалар арасында да, физикалық тораптар мен одақтар арасындағыдай байланыс болады- көп программалар көп төмен дәрежедегі программаларға арқа сүйеп жұмыс істейді, яғни программа аралық интерфейс туралы айтуға болады. Ондай интерфейстің бар болуы, техникалық жағдайлар мен бір әрекетті протоколдардың болуына байланысты, ал іс жүзінде программалық жабдықтаудың бір-бірімен бірге әрекет ететін дәрежелердің бөлінуін қамтамасыз етеді.

Қолданбалы программалық жабдықтау- қолданбалы программа дестелері мен қолданбалы программаны пайдаланушылардан құралған. Қолданбалы программалық жабдықтауда-пайдалану жағынан мәселе-анықтайтын, жалпы тағайындау дестелері және шоғырлану дестелерінен тұратын қолданбалы программалар дестелері үлкен орын алады. Мәселе-анықтайтын ҚПП айырым белгісі болып олардың белгілі бір есептің шешіміне аз ғана беталысы және олардың үлкен алуан түрлілігі. Шоғырлану ҚПП аспаптық құралдардан тұрады және олардың әрқайсысы функционалдық, есептегіш қабілеттеріне қарай мәселе-анықтау программасына тепе-тең болады. Шоғырлану дестелерінің пайдаланылу аумағы болып негізінен экономикалық орталар саналады. Бұл дестелер құрамында басқару модулдері қаралған, қосымшалардың бір-бірімен қосылуын және ортақ мәліметтерді жанжалсыз пайдалануды қамтамасыз етеді.ҚПП пайдаланушы шығаратын есептерді автоматтандыруда мықты құрал болып табылады, іс жүзінде ақпараттарды ауыстыруда машинаның әртүрлі істерді қалай атқаратынын білдірмейді.ҚПП қазіргі заманғы есептеу жүйелерін программалық жабдықтауды дамытуда басты міндеттер атқарады, есептегіш құралдарын әртүрлі пайдалану орталарына енгізуді тездетеді және оңайлатады. 
Қолданбалы программалар-программалық құралдарын іске қосу арқылы пайдаланушымен жасалады. Бұл жағдайда программаны жасау қолданбалы программалық дестенің пайдалану шектеуіндегі тәртіптер мен келісімдерге сәйкес, әрбір пайдаланушымен жеке дайындалады. 
Қолданбалы деңгейдегі программалық жабдықтау-қолданбалы программалардың жиынтығын құрайды, яғни олардың көмегімен нақты жұмыс орнында нақты жұмыстар атқарылады. Бұл тапсырмалар ауқымы өте үлкен-өндірістіктен шығармашылыққа дейін және оқыту-көңілдендіруге. Есептегіш техникалық құрылғының өте үлкен функционалдық диапазонының мүмкіншілік қосымшалары әр түрлі ықпалдағы қолданбалы программалардың болуына себепті. 
Қолданбалы және жүйелік программалық жабдықтаулар арасында тікелей өзара байланыс болғандықтан-есептегіш жүйенің әмбебаптығы, қолданбалы программалық жабдықтаудың мүмкіншілігі және компьютердің функционалдық мүмкіндігінің кеңдігі тікелей пайдаланылып отырған операциялық жүйенің түріне байланысты, сонымен бірге, оның ядросының қандай жүйелік құрал ұстайтынында және адам-программа-құрылғы үшбірлік жиынтығының бірге іс-қимылын қалай қамтамасыз етуінде. 
Қолданбалы программаның дестелері 
Программалық құралдың берілген классы көріністі, яғни барлық сферада компьютерлік техника құралының кең қолданылуымен, әр түрлі пәндік облыстағы автоматтандырылған ақпараттық жүйені құруымен себепші болды. 
Мәселелік-бағдарланған ҚПП. Бұл программалық азықтың ең көрсеткішті класы, яғни ішінде әртүрлі белгілері бойынша классификация жүреді: 
• Пәндік облыстағы типтерге; 
• Ақпараттық жүйелерге; 
• Функцияларға және тапсырманың комплекстеріне, яғни программалық әдіспен қалыптасатын, және т.б. 
Кейбір пәндік облыстар үшін алгоритмді өңдеу мен деректерді структурамен басқару функциялары мүмкін болады. Бұл бірдей функциональдық белгілену ҚПП маңызды санын жасауды шақырады, осылайша программаның азық нарығы құрылады: 
• Автоматтандырылған бухгалтерлік есепке алу ҚПП; 
• Финанстық ҚПП; 
• ҚПП-ның дербес басқарылуы (кадрлық есеп); 
• Материалдың артық басқарудың ҚПП; 
• өндірісті басқару ҚПП; 
• банктік ақпараттық жүйелер және т.б. 
• Мәселелік-бағдарланған программалық құралдың даму облысындағы негізгі тенденциялар: 
• басқарушылық қолданушыдағы автоматтандырылған жұмыс орны (АЖО) түріндегі программалық комплекстердің құрылуы; 
• клиент-сервер архитектурасымен бір тұтас программалық комплекске АЖО-ны біріктіретін есептеуіш желі мәліметінде пәндік облыстағы басқарудың жинақталған жүйесін құру; 
• ЭЕМ желісінде мәліметтер қоры орналасқан түрдегі үлкен ақпараттық жүйенің деректер ұйымы; 
• Мәліметтер қорына сұраныс үшін соңғы қолданушының барлық қарапайым тілдік құралы; 
• Соңғы қолданушының күшімен өңдеу функциясының баптауы (программалаушының қатысынсыз); 
• Программа мен деректерді қорғау қатынаудан (деректердің функция деңгейінде, жұмыс режимінде паролдық қорғаныс). 
Осындай программаның класы үшін деректерді өңдеудің жылдамдығына талабы жоғары, ақпараттың сақталу көлемі үлкен, яғни мәліметтер қорының деректерді администрлеу құралына жоғары талабы себеп болады. Берілген кластың программалық азығы үшін достық интерфейсті соңғы қолданушылар үшін құру маңыздырақ. Программаның азықтың берілген класы олармен қалыптасқан функцияның құрылысы және қолданылуы бойынша динамикасы. Уақыт өте ақпараттың жүйені компьютерлеу шегі ереже бойынша кеңейеді, және де ҚПП қалыптасқан функцияның өзгеруіне алып келеді. 
Автоматтандырылған жобалау ҚПП. Бұл программаның класы сызуларды жасаумен, схеме, диаграмма, графикалық модельдеумен және құрастырумен, сызудың стандартты элементтердің кітапханасын құруымен және олардың көп қолдануымен, суреттеу мен мультфильмдерді көрсетуді құруымен құрастырушылармен технологтардыңжұмысын қолдау үшін арналған. Программалық азықтың бұл кластың айырмашылық ерекшелігі деректерді өңдеу жүйесінің техникалық бөлігіне жоғарғы талабы, яғни объектілер, интерфейс, МҚ-мен және графикалық жүйелермен болып табылады. 
Жалпы ҚПП-ң белгіленуі. Берілген класта соңғы пайдаланушылардың ақпараттық технологиясын қолдайтын программалық азықтың кең тізімі бар. Соңғы пайдаланушыдан басқа бұл программалық азықпен технологиялық программалау есебінде деректерді өңдеудің күрделенген программасын құру үшін программалаушылар да қолданады. 
Программалық өнімнің берілген кластың көрсеткіштері: 
1.МҚ-мен басқарудың үстелділік жүйелері (МҚБЖ), ұйымды қамсыздандыратын және автономды жұмыс істейтін компьютерде локальды МҚ-ның сақталуы немесе файл-серверде МҚ-ның орталықтандырылған сақталуы және оларға желілік қатынау. 
2. Есеп беру генераторы-программа құралының дамуының өзіндік бағыты, яғни сұраныстардың қалыптасуын қамсыздандыратын және желі шартында клиент-сервер архитектурасымен баспалық немесе экрандық түрде есеп беруін қалыптастыру. 
3.Мәтіндік процессорлер-құжатты автоматты форматтау, суреттелген обьектілердің қойылуы және графиктердің, орфографияны тексеру, құжаттың үлгісін дайындау. 
4.Кестелік процессор-соңғы қолданушының күшімен есептелуі үшін ыңғайлы ортасы болып табылады; іскерлік графиктер жабдығы, мамандандырылған өңдеу (құрамдас функциялар, МҚ-мен жұмыс, статикалық деректерді өңдеу және т.б.). 
5.Презентациялық графиктер жабдығы-мамандандырылған программалар, бейнелеуді құру және олардың экранда көрсетілуі, слайд-фильм, мультфильм, видеофильмдерді дайындау және оларды редакторлау үшін арналған. Презентация диаграмма мен графиктердің көрсетілуін қосуы мүмкін, презентациялық графиктердің барлық программалары слайд-шоуды дайындау үшін және мультимедиа презентациясын дайындау үшін программалар шартты түрде бөлінеді. Презентация көрсету жоспарының алдын-ала құрылуын талап етеді. Әрбір слайд үшін жобалау орындары: слайд мазмұны анықталды, өлшемі, элементінің құрамы, оларды безендірудің жолы. 
6.Жинақталған дестелер-бірнеше программалық азықтың жинағы, яғни бір-бірін функциональды түрде толықтырған, ортақ есептеуіш және операциялық платформада қалыптасқан ақпараттық технологияның біртұтастығын қолдайтын. 
Жинақталған дестелердің компоненттері: 
• МҚБЖ; 
• Мәтіндік редактор; 
• Кестелік процессор; 
• Органайзер; 
• Электронды поштаны қолдау жабдығы; 
• Презентацияны құру программасы; 
• Графиктік редактор. 
Жинақталған дестенің қолданушылары интерфейстің әртүрлі компоненті үшін үйлестіруші болады, оларды ұғынудың салыстырмалы жеңіл процесі қамсыздандырылады. 
Программалық құралдың берілген класындағы айырмашылық ерекшеліктері болып табылады: 
• Соңғы қолданушылар үшін ақпараттық технологияның толықтығы; 
• Барлық программалар үшін соңғы қолданушының бір типті интерфейсі, яғни жинақталған дестенің құрамына кіретін-ортақ командалар менюде, стандартты пиктограммалар, стандартты тұрғызу және диалогтық терезелермен жұмыс және т.б. 
• Жинақталған десте программасы үшін ортақ сервис (мысалы, сөздік және орфография құралы емлені тексеру үшін, диаграмманы тұрғызушылар, деректер конверттері және т.б.); 
• Айырбас жеңілдігі және объектілерге аударылуы, яғни жинақталған дестенің программамен құрылған екі әдіс қолданылады:DDE-динамикалық деректермен алмасу және OLE объектілермен динамикалық құрастыру объектілер тасымалы (drag-and-drop әдісімен); 
• Қолданушылар программаның макрокомандасын құру үшін тілдік платформаның біртұтастығы бар; 
• Құжатты құру мүмкіндігі, яғни жинақталған десте құрамына кіретін, өзіне әртүрлі программа мүмкіндігін жинақтайтын. 
• Жинақталған дестелер көп қолданушылар желісінде топтық жұмыс кезінде тиімді. Қолданушы болатын қолданбалы программадан құжатты және деректер файлын басқа қолданушыға жіберуге болады, сонда объектілер түрінде жөнелту стандарттары желі бойынша немесе электронды пошта арқылы қолдайды. 
Әдістік-бағдарланған ҚПП. Берілген класс программалық азықты қосады, яғни пәндік облыстан және ақпараттық жүйенің функциясынан математикалық, статикалық әдістер тәуелсіз қамсыздандыратын. Көбінесе математикалық программалау әдісі таралған, дифференциялдық теңдеу, имитацияланған модельдеу, операцияны зерттеу. Статикалық өңдеу мен деректер анализінің әдістері үлкен қолданыста болды. Қазір кестелік процессорлар құрамдас функцияның жиынтығын кеңейтті, яғни статиканың өңдеуді қалыптасқан, статикалық анализдің ақпараттық технологиясын ұсынады. Сонымен бірге жоғарғы нақтылықты қамсыздандырған статикалық өңдеудің программалық құралын қолдануда және статикалық әдістің көптүрлілігінің қажеттілігі өсіп жатыр. Әдістер базасында желілік жоспарлау экономикалық көрсеткішпен есеп берудің әртүрін қалыптастыру жобасы программалық құралдың жаңа бағытына бет алды-жобаны басқару, бұл программаның қолданушылары жобаның менеджерлері болып табылады. 
Офистік ҚПП. Программалық азықтың берілген класы программаны қамтиды, яғни ұйымдық басқару офисін қамсыздандыратын: 
1.Органайзерлер (жоспарлауыштар)-жұмыс уақытын жоспарлау, кездесу хаттамасын құру,кесте, жазбалық және телефондық кітапшаларға кіріспе үшін программалық қамсыздандыру. Органайзер программалық құрамына кіреді: калькулятор, жазбалық кітапша, сағат, календарь және т.б. 
2.Аударма-программасы, орфографиясы және мәтінді тексеру жабдығы қосады: 
• Аудармашылар- программасы, бастапқы мәтінді көрсетілген тілде құру үшін арналған; 
• Мәтінді тексеру кезінде қолданылған орфография сөздігі; 
• Мәтіннің стильдік түзету үшін қолданылған синонимдер сөздігі; 
• Мәтіндік көрсетілімді түрлендіру мен санаулы сканермен ақпаратты тануға арналған программалар. Оларға қатысты: 
• ҚПП OCR CuneiForm 2.0 –орыс-ағылшын аралас мәтіндік тануды қамсыздандырады; 
• ҚПП OCR Tiger-көп бетті мәтінді енгізуді қамсыздандырады; 
• ҚПП Stylus Lingvo Office-бүкіл циклды «беттен бетке дейін» қалыптасты-сканер көмегімен басылған бетте болған мәтіндік бейнелеу санағы пайда болды. 
3.Коммуникациялық ҚПП-жойылған абоненттермен және желінің ақпараттық ресурсымен қолданушының өзара байланысының ұйымы үшін арналған. Глобальдық ақпараттық Internet желісінің даму шартында программалық қамсыздандыру-браузерлер, WWW-бетті құру жабдығының жаңа класы пайда болды. Олар HTML тілімен айрықшаланады, түсті қолданумен фонды қойғанда, мәтінді қалыптастыруда, графикалық форматты бейнелеуді қолданумен, кесте, фондық дауыс, мультипликация және т.с.с. көбінесе броузерлер Java тілін пайдаланады. 
ҚПП электронды поштаның кең таратылған түрлері: 
• Eudora 2.1.2 (Qualcomm); 
• Pegasys Mail 2.4 (David Haris); 
• DML (Demos). 
программалау құралдары: 
Мәтіндік редактор. Қолданбалы программаның класының негізгі функциялары енгізуде және мәтіндік қорды редакторлауда тұжырымдалды.Толықтауышы функциялары енгізу процедурасының автоматизациялаудан және редакторлаудан тұрады. Енгізу, шығару және қорды сақтау операциясы үшін мәтінді редакторлап шақырады және жүйелік программалық қамсыздандыруды қолданады. Әдетте осы қолданбалы программа класынан программалық қамсыздандырумен танысу басталады. 
Мәтіндік процессорлар. Мәтіндік процессордың мәтіндік редактормен негізгі айырмашылығы, олар енгізу және мәтінді редакторлаумен қатар, оны форматтайды. Сәйкесінше, мәтіндік процессордың негізгі құралына мәтіннің өзара қамсыздандыру құралдары, графиктер, таблицалар және басқа объектілері, яғни қорытынды құжат құратындар, ал толықтауыштары автоматизация процесінің форматтауы. Құжаттармен жұмыстың қазіргі стилі екі альтернативті жолға бөлінеді- қағазды құжаттармен жұмыс және электронды құжаттармен жұмыс (қағазсыз технология). Сондықтан мәтіндік процессор құралының құжатын форматтау туралы айтқанда, екі әр түрлі принципиальды бағытты ескеру қажет, құжатты форматтау, басып шығару үшін арналған, және электронды құжатты форматтау, экранда бейнеленуі үшін арналған. 
Графикалық редакторлар. Бұл программа класы графикалық бейнелеуді өңдеу және құру үшін арналған. Берілген класта мынадай келесі категорияларға бөлінеді: растрлық редакторлар, векторлық редакторлар және программалық құралдар құру және үш өлшемді графиктерді өңдеу үшін (3D-редакторлар). 
Растрлық редакторлар графикалық объект комбинациялық нүкте түрінде көрсетілген жағдайда қолданылады, яғни айқындық және түс қасиеттері бар растр пайда болады. Бұл жол тиімді, егер графикалық бейнелеудің көптеген жартылай түсті және элементтердің түсі туралы ақпараты бар болса, яғни құрастырылған объекті оның формасы туралы ақпараттан маңыздырақ. Бұл фотографиялық және полиграфикалық бейнелеулерге тән. Растрлық редактор бейнелеуді өңдеу үшін, фотоэффектіні құру және көркемділік композициялар үшін кеңінен қолданылады. Растрлық редактор құралының жаңа бейнеленген құру мүмкіндігі шектеулі және әркезде ыңғайлы емес. Көп жағдайда суретшілер әдеттегі саймандармен қолдануды жөн көреді, кейін суретті компьютерге арнайы аппараттың (сканер) көмегімен енгізеді және жұмысты растрлық редакторлардың арнайы эффект жолын қолданумен аяқтайды. 
Векторлық редакторлардың растрлардан берілген бейнелеу туралы көрсетілімі әдісімен ерекшеленеді. Векторлық бейнелеудің элементар объектісі нүкте емес, түзу болып табылады. Бұл графикалық- сызу жұмысына тән, яғни ондағы құрастырылған жеке нүктелердің түсі туралы ақпараттан гөрі форманың сызығының үлкен мәні бар. Векторлық редакторларда әрбір сызық үшінші реттегі математикалық қисық түрінде қарастырылады, сәйкесінше комбинациялық нүкте түрінде емес, математикалық формуламен көрсетіледі. Элементарлы объектілерден қарапайым геометриялық объектілер құрылады. Векторлық график құралымен орындалған көркемдік суреттеу өзара бір-бірімен байланысқан он мыңдаған қарапайым объектіні ұстап тұруы мүмкін. Векторлық редактор бейнелеуді құру үшін ыңғайлы, бірақ тәжірибеде дайын суретті өңдеу үшін қолданылмайды. Олар жарнамалық бизнесте кең қолданыс тапты, сонымен қатар полиграфиялық баспаның тысын хаттау үшін және барлық жерде көркемдік стилдің жұмысы сызуға жақын болса. 
Мәліметтер қорын басқару жүйесі. Мәліметтер қорын кестелік структурада ұйымдастырылған орасан массивтер қоры деп айтады. Мәліметтер қорын басқару жүйесінің негізгі функциялары мыналар болып табылады: 
• Мәліметтер қорының бос структурасының құрылуы; 
• Мәліметтердің басқа кестесінен деректер импорты немесе оның толықтырылуы; 
• Деректерге қатынаудың қамсыздандырудың мүмкіндігі, сонымен қатар іздеу және сүзгілеудің құралы. 
Көптеген мәліметтер қорын басқару жүйелері қарапайым қордың анализін өткізуге және олардың өңделуіне толық мүмкіндік алып келеді. Нәтижесі мәліметтер қорының жаңа кестесін құру мүмкіндігі туады. Желілік технологияның кең таралуына байланысты мәліметтер қорының қазіргі басқару жүйелеріне бүкіләлемдік компьютерден желі серверінде орналасатын тазарту және орнату ресурстарының жұмысына талап ету мүмкіндігі қойылады. 
Электрондық кестелер. Электрондық кестелер қордың әр түрлі типін сақтаумен олардың өңделуі үшін комплекстік құралы қойылады. Кейбір дәрежеде олар мәліметтер қорын басқару жүйесіне аналогты, бірақ негізгі акцентті массив қорын сақтауы мен оларды қамсыздандыруына аралас емес, қорды түрлендіруде, яғни сәйкес олардың ішкі мазмұнымен. Электрондық кестелердің негізгі қасиеті кестедегі кез-келген ұяшық мәні өзгергенде, кестелердің басқа ұяшықтарының мәні автоматты түрде өзгеруі мүмкін, өзгертілген байланыспен, берілген математикалық немесе логикалық формулалармен байланысқан. 
Жобалаудың автоматтау жүйесі (CAD-жүйесі). Конструктивті-жобалау жұмысын автоматизациялау үшін арналған. Машина құрылғысында, құралдар құрылысында, архитектурада қолданылады. Графикалық-сызу жұмысынан басқа бұл жүйелер, қарапайым есептеулермен кең мәліметтер қорынан дайын конструктивтік элементтерді таңдауға, өткізуге мүмкіндік береді.CAD жүйесінің ерекшелігі техниканың шартпен жобалаудың барлық этабында автоматты қамсыздандырудан тұрады, яғни шама және ереже шығармашылыққа жатпайтын жұмыстан конструкторды босатады. Мысалы, машина құрылысында CAD жүйелері сызу жинағында жұмыстың сызу деталдарын автоматты түрде орындайды, яғни қажетті технологиялық құжаттарды дайындау, қажетті құралдар станоктік және бақылау құралдары, сонымен қатар сандық программалық басқарумен (СПБ,ЧПУ) станоктар үщін басқару программаларын дайындау. Қазіргі кезде автоматтандырылған жобалау жүйелері қажетті компонент болып табылады, яғни онсыз майысқақ өндіріс жүйелері (ГПС) мен автоматтандырылған технологиялық процестермен басқару жүйесі (АСУТП) қалыптастыру тиімділігін жоғалтады. 
Столүстілік баспалық жүйелер. Программаның бұл класының белгіленуі автоматтау процестің беттеуінің полиграфиялық баспасынан тұрады. Программалық қамсыздандырудың бұл класы автоматтық жобалау жүйесі мен мәтіндік процессордың аралық жағдайында орын алады. Столүстілік баспалық жүйелердің мәтіндік процессордан кеңейменің құралымен мәтіндік әрекеттесуді басқару графикалық объектілермен және беттердің параметрлерімен ерекшеленеді. Басқа жағынан, олар мәтіндік редакторлау мен автоматты енгізуде функциональдық мүмкіндіктердің төменділігімен ерекшеленеді.Үстел үстілік баспалық жүйені пайдалану, яғни оларды мына құжаттарда мәтіндік процессормен және графикалық редакторлардаөткен алдын-ала өңдеуде қолданылады. 
HTML редакторлары (Web-редакторлары). Бұл мәтіндік және графикалық редактордың қасиеттерін өзіне біріктірген редактордың негізгі класы. Олар Web-құжаттық деп аталатын құру мен редакторлау үшін белгіленген. Web-құжаттар-бұл электрондық құжаттар, дайындықта интернетте ақпаратты беру әдісімен байланысқан ерекшелік қатарын ескеру керек. Теориялық Web-құжатты құру үшін әдеттегі мәтіндік редактор мен процессорлерді пайдалануға болады, сонымен қатар кейбіреулері графикалық редактордың векторлық графиктерінен, бірақ Web-редакторы қажетті функциялармен бірге, өнімділігі жоғары Web-дизайнер иеленеді. Бұл программаның класы электрондық құжаттарды және мультимедиялық баспаларды дайындау үшін тиімді қолдануға болады. 
Броузерлер (шолушылар, Web құралын қарау). Бұл категорияларға HTML форматында орындалған электрондық құжаттарды қарау үшін белгіленген программалар құралдары қатысты. Қазіргі броузерлер мәтінде ғана емес графикте шығарады. Олар музыканы, адамның сөзін, интернеттегі радиоқабылдағышты тыңдауды қамсыздандыруын, видеоконференцияны қарау, электрондық пошта қызметтерімен жұмыс жасау, телеконференция жүйелерімен шығара алады. 
Жинақталған іс жүргізу жүйелері. Басшының жұмыс орнын автоматтаудың программалық құралы өзімен бірге көрсетеді. Негізгі функциялардың жүйелеріне құру функциясы, редакторлау және қарапайым құжаттарды форматтау, электронды пошта функциясын орталықтандыру факсимилдік және телефондық байланыстар, диспетчерлеу және өнеркәсіптің құжатты айналдыру мониторинг, ақпараттың анықтамасы жатады. 
Бухгалтерлік жүйелер. Бұл мамандандырылған жүйелер, өзіне мәтіндік және кестелік редактор функцияларын, электрондық кесте және мәліметтер қоры басқару жүйесін байланыстырушы. Өнеркәсіптің біріншілік бухгалтерлік құжатын және олардың есептеулерін дайындауды автоматтау үшін, бухгалтерлік есепкеалу жоспарын санау үшін, сонымен қатар шаруашылық және финанстық формадағы өндірістің қорытындысы бойынша үнемі есеп беруді автоматты дайындау үшін, қабылданатын салық орындарына, бюджеттен тыс фондтарға және статикалық есеп алу орындарын апарылуы үшін арналған. Бұған қарамастан теорияда барлық функциялар бухгалтерлік жүйелер үшін тән, басқа да жоғарыда аталынған программалық құралдармен орындауға болады, бухгалтерлік жүйелер қолданылуы бір жүйеде әр түрлі құрал интеграцияның арқасында қолайлы. 
Финанстық аналитикалық жүйелер. Бұл кластың программалары банктік және биржалық структурасында қолданылады. Олар финансты, тауар және шикізат нарығындағы жағдайды бақылауға және болжауға мүмкіндік береді, ағымдағы анализді өндіреді, хабарларды және есеп беруді дайындайды. 
Геоақпараттық жүйелер (ГАЖ). Топографиялық немесе аэрокосмикалық әдіспен алынған ақпараттың негізінде геодезиялық және картографикалық жұмысты автоматизациялау үшін арналған. 
Бейнемонтаж жүйелері. Бейнематериалдың цифрлық өңдеуі, олардың монтажы, бейнеэффектіні құру, дефектіні орналыстыру, дауысының жөнделуі, титр және субтитр үшін арналған. 
Қолданбалы программалық құралының жеке категориялары өзінің классификация жүйесінің ішкі дамуымен иеленеді, үйретуші, дамушы, анықтамалық және ойын-сауықтың жүйелерді және программаларды көрсетеді. Бұл программалық қамсыздандыру класының өзіндік ерекшелігі мультемедиялық құрастырушыларға (музыкалық композиция мен графикалық анимация және бейнематериал құралын қолдану) жоғарғы талап етуі болып табылады.

Соңғы кезде компьютерлік технологиялар үдемелі түрде дамып келеді және бұл программалық қамсыздандырудың әсер етуде. Әр бір жарты жылда көптеген жаңа программалық өнімдер шығуда. 
Программалық қамсыздандыру — технологиялық жұмыс болып саналады, яғни программалық қамсыздандырудың құрамына ортақ жүйелік және арнайы бағдарламалық өнімдер, сонымен бірге техникалық құжаттар енеді. 
Программалық жабдықтаудың дәрежелері өздігінен пирамидалық құрылым сияқты. Әрбір келесі дәреже программалық жабдықтаудың өткен дәрежесіне сүйенеді. Олай бөліну есептегіш жүйенің жұмысының барлық кезеңдеріне ыңғайлы, программаны орнатқаннан бастап оның іс жүзінде жұмыс істегені мен техникалық қызмет көрсеткеніне дейін. Әрбір жоғарыдағы дәреженің барлық жүйенің функционалдығын көтеретініне назар аударыңыздар. Мысалы, есептегіш жүйе базалық дәрежедегі программалық жабдықтаумен көпшілік қызметтерді атқаруға шамасы келмейді, бірақ жүйелік программалық жабдықтауды орнатуға мүмкіндік береді.

Пайдаланылған әдебиеттер: 
1.Брябрин В.М. Програмное обеспечение персональных ЭВМ. М.:Наука, 1989г. 
2.Автоматизирование информационные технологии в экономике. / Под.ред. И.Т.Трубилина. – М.: Финансы и статистика, 2000г. 
3.Фаронов В.В., Шумаков П.В. Delpi5. Руководство разработчика базы данных – М.: «Нолидж», 2000г. 
4.Гофман И. Э., Хомоненко А. Д. Delphi5. –СПб.: БХВ-Санкт-Петербург. 2000г. 
5.Томас Коннолли, Каролин Бегг, Анна Страган. Базы данных: проектирование, реализация и сопровождение. Теория и практика, 2-е изд.: Пер. с англ.: Уч. пос: — М.: издательский дом «Вильямс», 2000г. 
6.Александровский А.Д., Шубин В.В. Delphi для профессионалов. Опыт практического применения.-М.:ДМК, 2000г. (серия «для программистов»).