Булева алгебрасы

20. Әлеуметтік толымды (ересек) тұлға.

      Жалпы  тұлғаның әлеуметтік толысуы  мәселесімен түрлі ғылымдар айналысады. Олардың қатарына педагогика, психология, әлеуметтану және басқа көптеген  ғылымдар бар. Г.Олпардтың пікірінше, ересек адамның психологиялық қырын танытатын белгілер.  Американдық психолог Лоренс Кольберг еңбектеріндегі дара тұлға, адамгершілік даму сатылары. Адамның есеюіндегі негізгі құрамдас бөліктер: 1) жағымды ойлау, дүниеге жағымды қатынас; 2) толеранттылық; 3) өзін–өзі дамыту; 4) жауапкершілік.   

21. Пайдейя және гуманизм ұғымдарын сипатта.

Қалыптанудың антропологиялық  негіздемелеріне қатысты                          Г.Б. Корнетовтың пікірі. «Қалыптану»  ұғымы және оның мәні.  Ежелгі Грекияның  атақты пайдейяға: «жалпы алғанда, қалыптану дегеніміз – адамның бүкіл қабілеттері мен мүмкіндіктерін жүзеге асыратын тәндік және руханилық жағынан үйлесімді түрде қалыптасуы» деген анықтама берілген. Цицерон іліміндегі гуманизм. Ежелгі Римде қалыптасқан адамгершілік қасиеттер, моральдық кемелдік. Ортағасырлық христиан дәуірінде адам «жаратылыс шыңы» ретінде қарастырылады.

22. Әл–Фарабидің адам тәрбиесі туралы идеялары.

Шығыс ойшылдарының рухани мұраларындағы гуманистік идеялар. Әл–Фараби оқыту, тәрбиелеу, мадақтау, мақтау, бетіне басу, мәжбүрлеу, бақыт, білім, дағдылар, әдеттер, қабілеттер және т.б. сияқты педагогикалық категорияларға баса назар аударды. Әл–Фарабидің әлеуметтік–этикалық көзқарастарының ішінде адамгершілік пен кемелденген тұлға тәрбиелеу мәселесі.

23. Я.А. Коменскийдің педагогикалық мұралары мен негізгі идеялары.

  Я.А. Коменскийдің адамгершілік тәрбиесі туралы идеялары. Оның «Ұлы дидактика», «Жалпыға ортақ кеңесте» адами тұлғаға жоғары сенім білдіреді.

24. Ш. Уәлихановтың  жастарды тәрбиелеу және оқыту туралы  ұсынған идеялары.

Қазақтың ағартушы, этнограф–ғалымы Ш.Уалиханов адамгершілік тұрғыдан қалыптану мәселесіне аса көңіл бөлді.Ол жастарға білім беру және тәрбиелеудің ғылыми негізделген тұжырымдамасының негізін қалады. Ш.Уәлихановтың халық мінезі, адамгершілік қасиеттері, білім алу жайлы ойлары.

25. Г. Гегельдің пайымдауындағы «ізгілікке өркендеу» түсінігі.

Г. Гегель қалыптануды  адам бойындағы жалпыға ортақ, саналы бастау ретінде түсіндіреді. Г. Гегельдің  қалыптану жайлы басты идеялары, пікірлері.

26. М. Шелердің пайымдауындағы жан мәдениеті ұғымы.

Философиялық антропологияның  классигі М.Шелер қалыптанудың ұлт, мәдени орталар және жекелеген адамның  жеке және бірден – бір «тағдыры»  болып табылатындығына сенімді  болды. Ол адамның қалыптануы «cultura animi» (лат.) «жан мәдениеті» ретінде бағалайды. М.Шелердің қалыптану жайлы пікірі.

27. Абайдың «Адам болу» гуманистік уағызының мазмұны.

Абайдың шығармашылық мұрасындағы  гуманистік дәстүр. Ағарту ісі Абайдың түсіндіруінде адам мен қоғамның кемелдену құралы ретінде қарастырылады. Абай еңбектеріндегі адам болу, руханилық, адамгершілік  формуласы.

28. Қалыптану – адамның өзін–өзі тануының жолы.

Қалыптанудың мақсат– мүддесі адамды әлеуметтендіру және қоғамды ізгілендіру болып табылады. Адамның қалыптануы. Қалыптану барысындағы адамда қалыптасатын қасиеттер. Қалыптанудың негізгі сипаттамалары. Психология ғылымының зертеулеріндегі қалыптану ұғымына қатысты психологтердің басты пайымдаулары.

 

29.  А.С. Макаренко жүйесіндегі гуманизм.

А.С. Макаренко еңбектеріндегі тәрбие, білім беру, ағарту, сұлулыққа ұмтылу жайлы басты пікірлері. Оның  теориялық еңбектері және көркем шығармаларындағы парасатты әрекет, қасиетті мінез–құлық, шығармашылық пен тәртіп сұлулығы жайлы идеялар.

 

30.  Постмодерн педагогикасына сәйкес білім берудің мақсаты.

Постмодерндік педагогика ұғымының мәні, оның адам үшін қалыптандыру мүмкіндіктерін кеңейтудегі мақсаты. Постмодерн педагогикасындағы қалыптану мәселелерінің алға қойылуы. Постмодерн педагогикасындағы білімнің саласын моноцентрліктен полицентрлікке айналдыру міндеті.

 

 

 

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

1. Құдайбериев Ш. Үш анық. Психология.  Адамзат ақыл–ойының қазынасы. 10 томдық: Қазақтың психологиялық ой–пікірлері. 10 том/ Жетекшісі – акад. Ә.Н. Нысанбаев. – Алматы: «Таймас» баспа үйі, 2006. – 480б.
2. Әл – Фараби. Философиялық трактаттар. Психология. Адамзат ақыл–ойының қазынасы. 10 томдық: Қазақтың психологиялық ой–пікірлері. 10 том/ Жетекшісі – акад. Ә.Н. Нысанбаев. – Алматы: «Таймас» баспа үйі, 2006. – 480б.
3. Олпарт Г. Становление личности: избранные труды. – М.: Смысл, 2002.
4. Шенцов А.А. Введение в общую культурно–историческую психологию. Спб.: Тропа Троянова, 2000.
5. Первин Л., Джон О. Психология личности: Теория и исследования. – М., 2000. Қазақ даласының ойшылдары (XI - XII). – Алматы: Ғылым, 1995.
6. Абай. Қара сөздер. Алматы: Ел, 1993.
7. Бадмаев Б.Ц. Методика преподавания психологии. М., 2001
8. Давыдова В.Г. Основы педагогической психологии высшей школы. Курс лекций.М., 1997.-270 с.
9. Бадмаев Б.Ц. Методика преподавания психологии. М., 2001
10. Джакупов С.М. Управление познавательной  деятельностью студентов в процессе обучения: Учебное пособие.- Алматы, 2002.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Әлеуметтік  педагогика пәні бойынша түсінік хат

«Әлеуметтік педагогика»  пәні базалық пән болып табылады, сондықтан «Әлеуметтік педагогика және өзін-өзі тану» магистранттарын жалпы кәсіби даярлауда маңызды болып табылады, себебі олардың кәсіби іс-әрекеті бірнеше элементтен тұрады, соның бірі - әлеуметтік – педагогикалық болып табылады.

Пәнді оқыту мақсаты  – магистранттарға кәсіби іс-әрекеттегі әлеуметтік-педагогикалық жұмысты  жүзеге асыруда қоғамдағы әлеуметтік мәселелердің педагогикалық аспектілерін оқыту.

• тұлғаның әлеуметтену процесіндегі педагогикалық аспектінің ғылыми білімдерін қалыптастыру;
• негізгі әлеуметтану институттарының әлеуметтік-педагогикалық іс-әрекет өзгешелігі мен сипаты жайлы магистранттарды теориялық және практикалық білімдермен қамтамасыз ету;
• Магистранттарда қоғамдағы тұлғамен әлеуметтік-педагогикалық  жұмыс жасау икемділігі мен дағдысын қалыптастыру.

 «Әлеуметтік педагогика» пәнін оқу барысында магистарнттар білуі тиіс:

• әлеуметтік педагогиканың мазмұнын және мәнін;
• әлеуметтік педагогика пәнін, міндеттерін, қызметтерін, басты қағидаларын, әлеуметтік-педагогика процесінің мәнін;
• адам қалыптасуындағы әлеуметтік-педагогикалық аспектілер туралы;
• тұлға қалыптасуындағы әлеуметтік ерекшеліктер, әлеуметтену процесі, оның мағынасы жайлы;
• мектептегі, отбасындағы, әлеуметтік ортадағы әртүрлі әлеуметтік- педагогикалық технологиялардың теориялық негізін;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Төмендегі дағдылар мен икемділіктерді игеру қажет:

• әлеуметтік-педагогикалық іс-тәжірибенің теориялық-қосымша мәселелерін аналитикалық бағалау және түсіну;
• басылымдар мен баспалардағы материалдарына өзбетінше талдау жүргізу;
• әртүрлі жас кезеңіндегі балалардың, әртүрлі категориядағы отбасымен әлеуметтік-педагогикалық іс-әрекетті тиімді жүзеге асыру жолдарын негіздеу;
• отбасымен, мектептермен, қиын балалармен, жасөспірімдердің формалды емес бірлестіктерімен әлеуметтік-педагогикалық зерттеу жүргізу әдістемесін жасау және қолдану;
• тәрбиелеу, диагностикалық, профилактикалық, ұйымдастырушылық, коммуникациялық жұмыстарда игерілген теориялық білімдерді,  икемділіктер мен дағдыларды практикада қолдану.

 

Қарастырылатын  сұрақтар:

 

1. Әлеуметтік педагогика білім беру саласы ретінде.

Әлеуметтік-педагогикалық  іс-тәжірибе мен білім генезисі. Әлеуметтік педагогика мазмұны мен  мәні. Әлеуметтік педагогика пәні, объектісі. Әлеуметтік педагогика міндеттері, категориясы, қызметі. Адам тану ғылымдарындағы басқа ғылымдармен салыстырудағы әлеуметтік педагогиканың орны және құрылымы. Әлеуметтік-педагогикалық зерттеу әдістері.

2. Әлеуметтік педагогика ғылым ретінде және оның практикалық іс-әрекет аймағы.

Әлеуметтік педагогика ғылыми білім саласы ретінде. Әлеуметтік педагогика адам туралы ғылым жүйесінде. Әлеуметтік педагогиканың педагогикамен, әлеуметтанумен байланысы. Бала және оның әлеуметтену заңдылығы. Әлеуметтік педагогиканың анықтамасы, объектісі, пәні. Әлеуметтік педагогика міндеттері. Әлеуметтік педагогика әдістері. Әлеуметтік педагогика қызметі. Отбасы, дін, мәдениет – баланың әлеуметтенуіндегі негізгі институттар. Әлеуметтік педагогика практикалық іс-әрекет аймағы ретінде. Әлеуметтік педагогика және әлеуметтік жұмыстың өзара байланысы. Әлеуметтік педагогика оқу пәні ретінде.

3. Әлеуметтік педагогиканың негізгі идеялары мен қағидалары.

Әлеуметтік-педагогикалық  практикадағы тұлғалық-іс-әрекеттік, тұлғалық-орта, мәселелі, ақпараттық, жүйелік тұрғылар. Әлеуметтік педагогикадағы қағидалалар мәні және түсініктер. Әлеуметтік педагогиканың ғылым ретіндегі қағидалары. Қағидалардың негізгі талаптары. Қағидалар арасындағы байланыстар.

4. Әлеуметтік педагогиканың даму кезеңіндегі және пайда болуындағы тарихи-мәдени алғышарттар.

Қайырымдылық  және қамқорлық әлеуметтік-педагогикалық  іс-әрекеттегі мәдени-тарихи дәстүр ретінде. «Қайырымдылық» және «қамқорлық» түсініктерінің мәні. Қайырымдылық жасаудың даму кезеңдері.  Европа және АҚШ-та әлеуметтік педагогиканың қалыптасу кезеңдері, жағдайы, алғышарттары. 20 ғасырдың 60-80 жж әлеуметтік педагогика ғылымы мен практикасының дамуы. Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік педагогиканың дамуы. Қазақстандағы балалардың құқығын қорғаудағы әлеуметтік саясат.

5. Әлеуметтік педагогика  қағидалары мен категориялары.

Ғылымдағы категориялар мен түсініктер жүйесі. Әлеуметтік педагогика мен педагогиканың категориальды өзарабайланысы. Педагогикалық және  әлеуметтік-педагогикалық іс-әрекет: жалпы және ерекше белгілері. Әлеуметтік білімдер мен икемділіктер. Әеуметтік оқыту және әлеуметтік тәрбиелеу мәні. Әлеуметтік педагогикадағы «қағида» және «ереже» түсініктернің мәні. Әлеуметтік педагогикадағы қағидаларды тағайындау. Табиғи жинақтылық қағидасы. Мәдени жинақтылық қағидасы. Гуманизм қағидасы, оны жүзеге асыру ерекшеліктері.

6. Әлеуметтік –педагогикалық процесс және оны жетілдіру жолдары.

Әлеуметтік- педагогикалық  процесс мазмұны, мәні және түсініктері. Әлеуметтік- педагогикалық процесс  кезеңдері. ( А.В. Мардахаев бойынша). Әлеуметтік- педагогикалық іс-әрекет тиімділігін жоғарлату жолдары.

7. Адамның әлеуметтік даму ерекшеліктері.

«Тұлғаның әлеуметтік даму» түсінігі. Адамның әлеуметтенуі әлеуметтік –педагогикалық құбылыс ретінде. Адамның әлеуметтенуіне  әсер етуші факторлар. Әлеуметтану түрлері. Әлеуметтену сатылары және кезеңдері. Адамның әртүрлі жас ерекшелік кезеңіндегі әлеуметтену ерекшеліктері. Әлеуметтену механизмдері. Әлеуметтену институттары.

8. Әлеуметтік тәрбиелеу: мәні және мазмұны.

«Әлеуметтік тәрбиелеу» түсінігі. Мемлекеттік (қоғамдық) көзқарас негізінде әлеуметтік тәриелеу мазмұны мен мәнін түсінудегі негізгі тұрғылар. Әлеуметтік институттар позициясы тұрғысынан әлеуметтік тәрбиелеудегі негізгі бағыттар.

9. Отбасы тұлға дамуындағы және  тәрбиелеудегі әлеуметтік мәдени  орта ретінде. 

Отбасы институты  дамуындағы қазіргі тенденциялар. Отбасы сипаттамасы. Адамның өмірі барысында отбасының негізгі қызметі. Қоғамның әртүрлі даму кезеңіндегі отбасының тәрбиелеу қызметінің өзіндік ерекшелігі. Отбасындағы баланы тәрбиелеудің негізгі механизмдері. Қазіргі жағдайдағы отбасылық тәрбиелеу қиындықтары. Отбасындағы тәрбиелеу типтері. Отбасындағы тәрбиелеу мүмкіндіктерін жоғарлату жолдары.

10. Оқу-тәрбиелеу орталықтары дамушы жастардың әлеуметтену институты ретінде.

Тұлғаның  әлеуметтенуіндегі мектептің рөлі. Мектептің әртүрлі типтері, мектептен  тыс тәрбиелеуші орталықтар. Мектеп және қоғам байланысы.  Мектептің тәрбиелеу жүйесі, тәжірибесі, дәстүрі мен инновациясы, тиімділік критериийі. Тәрбиелеу күштерінің ықпалдасуы. Балаларды және жасөспірімдерді тәрбиелеуде білім беру аймағындағы әлеуметтік саясатты белсендіру мәселелері.

11. Әлеуметтік ортадағы баланың дамуы.

Бала дамуындағы ішкі және сыртқы, бақылаушы және бақыланбайтын факторлар. Баланың дамуындағы қарым-қатынастың және іс-әрекеттің рөлі. Тұқымқуалаушылықтың бала дамуына әсері. Әлеуметтік рөлді игеру әлеуметтену процесінің құрылымы ретінде. Баланың әлеуметтенуіндегі тәрбие мен өзін-өзі тәрбиелеудің рөлі. Баланың дамуындағы әлеуметтік дезадаптация  және әлеуметтік реабилитация.

12. Әлеуметтік тәрбиелеу.

Әлеуметтік тәрбиелеу  қоғамдық қызмет ретінде. Әлеуметтік тәрбиелеу және әлеуметтік ортаның өзараәрекеттестігі. Әлеуметтік тәрбиелеу қағидалары. Әлеуметтік тәрбилеу жүйесі. Әлеуметтік тәрбиелеу мәселелерін шешудегі әлеуметтік қызметкер рөлі.