Асаблівасці мастацка стылю

Установа адукацыі

„Магілёўскій дзяржаўны прафісійны ліцей №7”

 

 

 

 

 

Асаблівасці мастацкага стылю

 

 

 

 

Выканала навучэнка групы 2-3

Лаўрэнава Сняжана 

 

 

 

 

 

 

Магілёў 2013г.

 Змест

Уводзіны

1. Агульнае паняцце аб  стылях маўлення

2. Характарыстыка мастацкага  стылю

3. Моўныя асаблівасці  мастацкай прамовы

Заключэнне

Літаратура

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Уводзіны

Вывучэннем стылістычнага  расслаення беларускай мовы займаецца спецыяльная навука - стылістыка, якая вывучае розныя пытанні, якія тычацца правілаў і асаблівасцяў мэтанакіраванага выкарыстання розных слоў і формаў агульнанароднай мовы ў рознах родаў выказвання, у мове. Яе з'яўленне цалкам заканамерна, паколькі вызначэнне межаў таго ці іншага функцыянальнага стылю, яго асаблівасцяў заўсёды ўяўлялася вельмі важным для лінгвістычнай навукі, паколькі вызначэнне правілаў і законаў мовы заўсёды ішло побач з вызначэннем норм ужывання тых ці іншых элементаў мовы ў канкрэтных моўных кантэкстах. На думку навукоўцаў-мовазнаўцаў, нарматыўная граматыка і стылістыка, лексікалогія, лексікаграфія і стылістыка звязаныя паміж сабой даўно і трывала. Упершыню былі на тэарэтычнай аснове пастаўлены пытанні аб выдзяленні мастацкага стылю ў асобную катэгорыю, аб яго спецыфіцы і асаблівасцях існавання. Аднак, лінгвісты да гэтага часу не знайшлі згоды і адзінства ў разуменні сутнасці "мовы" мастацкай літаратуры і яго месца ў сістэме стыляў літаратурнай мовы. Адны ставяць "стыль мастацкай літаратуры" ў паралель з іншымі стылістычнымі разнавіднасцямі літаратурнай мовы (са стылем навуковым, публіцыстычным, афіцыйна-дзелавым і т. п.), у адзін шэраг з імі, іншыя лічаць яго з'явай іншага, больш складанага парадку. Але ўсімі навукоўцамі прызнаецца той факт, што ў сутнасці, "мова" мастацкай літаратуры, развіваючыся ў гістарычным "кантэксце" літаратурнай мовы народа і ў цеснай сувязі з ім, у той жа час як бы з'яўляецца яго канцэнтраваным выразам. Таму паняцце "стылю" ва ўжыванні да мовы мастацкай літаратуры напаўняецца іншым зместам, чым, у дачыненні да іншых функцыянальных стыляў беларускай мовы. Такім чынам, у лінгвістыцы адзначаецца спецыфічнасць мастацкага стылю, што і вызначае актуальнасць нашай работы. Мэта нашага даследавання - вызначыць асаблівасці мастацкага стылю гаворкі. Аб'ект даследавання - працэс функцыянавання дадзенага стылю ў беларускай мове.

 

 

1. Агульнае паняцце аб стылях маўлення

Функцыянальны стыль - гэта разнавіднасць літаратурнай мовы, якая выконвае пэўную функцыю ў зносінах. Таму стылі называюцца функцыянальнымі. Калі лічыць, што стылю ўласцівыя 5 функцый (сярод навукоўцаў няма аднагалоснасці з нагоды колькасці функцый, уласцівых мове), то вылучаюць пяць функцыянальных стыляў: гутарковыя-штодзённымі, навуковы, афіцыйна-дзелавы, газетна-публіцыстычны, мастацкі.Функцыянальныя стылі абумоўліваюць стылістычную гнуткасць мовы, разнастайныя магчымасці выразы, вар'іравання думкі. Дзякуючы ім, мова аказваецца здольным выказаць складаную навуковую думку, філасофскую мудрасць, напісаць законы, адлюстраваць у эпапеі шматпланавую жыццё народа. Выкананне стылем той ці іншай функцыі - эстэтычнай, навуковай, дзелавой і т. д. - накладвае глыбокае своеасаблівасць на ўвесь стыль. Кожная функцыя - гэта пэўная ўстаноўка на тую ці іншую манеру выкладу - дакладную, аб'ектыўную, канкрэтна-выяўленчую, інфарматыўна-дзелавую і т. д. І адпаведна з гэтай устаноўкай кожны функцыянальны стыль адбірае з літаратурнай мовы тыя словы і выразы, тыя формы і канструкцыі, якія могуць найлепшым чынам выконваць ўнутраную задачу дадзенага стылю. Так, навуковая гаворка мае патрэбу ў дакладных і строгіх паняццях, дзелавая імкнецца да абагульненым назвах, мастацкая аддае перавагу канкрэтнасць, выяўленчае. Аднак стыль - гэта не толькі спосаб, манера выкладу. За кожным стылем замацаваны і свой круг тым, сваё ўтрыманне. Размоўны стыль абмяжоўваецца, як правіла, штодзённымі, бытавымі сюжэтамі. Афіцыйна-дзелавая размова абслугоўвае суд, права, дыпламатыю, адносіны паміж прадпрыемствамі і г. д. газетна-публіцыстычная гаворка цесна звязаная з палітыкай, прапагандай, грамадскай думкай.

Такім чынам, можна вылучыць тры асаблівасці  функцыянальнага стылю:

1) кожны функцыянальны  стыль адлюстроўвае пэўную бок  грамадскага жыцця, мае асаблівую  сферу прымянення, свой круг тэм; 

2) кожны функцыянальны  стыль характарызуецца пэўнымі  ўмовамі зносін - афіцыйнымі, неафіцыйнымі, нязмушана і г.д. ;

3) кожны функцыянальны  стыль мае агульную ўстаноўку,  галоўную задачу гаворкі.

Гэтыя знешнія (экстралингвистические) прыкметы вызначаюць моўнай аблічча  функцыянальных стыляў.Першая асаблівасць  заключаецца ў тым, што кожны  з іх мае наборам характэрных  слоў і выразе. Так, багацце тэрмінаў, спецыяльнай лексікі ў найбольшай ступені характарызуе навуковы стыль. Гутарковыя словы і выразы сведчаць аб тым, што перад намі гутарковая гаворка, гутарковай-бытавой стыль. Мастацкая гаворка мае шмат вобразнымі, эмацыйнымі словамі, газетна-публіцыстычная - грамадска-палітычнымі тэрмінамі. Гэта не значыць, вядома, што функцыянальны стыль запар складаецца з характэрных, спецыфічных для яго слоў. Наадварот, у колькасных адносінах доля іх нязначная, але яны складаюць самую істотную яе частка.Асноўная ж маса слоў у кожным стылі - гэта нейтральныя, межстилевые словы, на фоне якіх і вылучаецца характэрная лексіка і фразеалогія. Межстилевая лексіка - захавальніца адзінства літаратурнай мовы. Будучы літаратурных, яна аб'ядноўвае функцыянальныя стылі, не дазваляючы ім ператварыцца ў спецыяльныя, цяжка разумець мову. Характэрныя ж словы складаюць моўную спецыфіку стылю. Менавіта яны вызначаюць яго моўнай аблічча.Агульнымі для ўсіх функцыянальных стыляў з'яўляюцца і граматычныя сродкі. Граматыка мовы адзіная. Аднак у адпаведнасці са сваім усталяваньнем кожны функцыянальны стыль па-свойму выкарыстоўвае граматычныя формы і канструкцыі, аказваючы перавагу тым ці іншым з іх. Так, для афіцыйна-дзелавога стылю, які адштурхваецца ад усяго асобаснага, вельмі характэрныя няпэўна-асабістыя, зваротныя канструкцыі, залежны абароты (прыём вырабляецца, даведкі выдаюцца, абмен грошай праводзяць). Навуковы стыль аддае перавагу прамой парадак слоў у прапановах. Публіцыстычнага стылю ўласцівыя рытарычныя фігуры: анафоры, эпифоры, паралелізм. Аднак і ў адносінах да лексіцы, і асабліва ў адносінах да граматыцы гаворка ідзе не пра абсалютным, а аб адносным замацаванні за тым ці іншым стылем. Характэрныя для якога-небудзь функцыянальнага стылю словы і граматычныя канструкцыі могуць быць ужытыя і ў іншым стылі.У моўным дачыненні да функцыянальныя стылі адрозніваюцца і з пункту гледжання вобразнасці, эмацыйнасці. Магчымасці і ступень вобразнасці і эмацыйнасці ў розных стылях неаднолькавыя. Гэтыя якасці не характэрныя ў прынцыпе для навуковага і афіцыйна-дзелавога стыляў. Аднак элементы вобразнасці, эмацыйнасці магчымыя ў некаторых жанрах дыпламатыі, у палемічных навуковых творах. Вобразна нават некаторыя тэрміны. Напрыклад, дзіўная часціца у фізіцы называецца так таму, што яна сапраўды вядзе сябе незвычайна, дзіўна.Іншыя функцыянальныя стылі больш добразычлівыя да эмацыйнасці і вобразнасці. Для мастацкай прамовы гэта адна з галоўных моўных асаблівасцяў. Мастацкая гаворка вобразнасці па сваёй прыродзе, сутнасці. Іншы характар ​​мае вобразнасць ў публіцыстыцы. Аднак і тут гэта адно з важных складнікаў стылю. Цалкам схільныя да вобразнасці і асабліва да эмацыйнасці і гутарковая гаворка.Такім чынам, кожны функцыянальны стыль - гэта адмысловая ўплывовая сфера літаратурнай мовы, якая характарызуецца сваім колам тым, сваім наборам маўленчых жанраў, спецыфічнай лексікай і фразеалогіяй. Кожны функцыянальны стыль - гэта своеасаблівы мову ў мініяцюры: мова навукі, мова мастацтва, мова законаў, дыпламатыі. А ўсе разам яны складаюць тое, што мы называем рускай літаратурнай мовай. І менавіта функцыянальныя стылі абумоўліваюць багацце і гнуткасць рускай мовы. Гутарковая гаворка уносіць у літаратурную мову жвавасць, натуральнасць, лёгкасць, натуральнасць. Навуковая гаворка ўзбагачае мову дакладнасцю і строгасцю выразы, публіцыстыка - эмацыянальнасцю, афарыстычна, мастацкая гаворка – вобразнасцю.

2. Характарыстыка мастацкага стылю

Спецыфічнасць мастацкага стылю  маўлення, як функцыянальнага складаецца ужо ў тым, што ён знаходзіць прымяненне ў мастацкай літаратуры, якая выконвае вобразна-пазнавальную і ідэйна - эстэтычную функцыю. У адрозненне, напрыклад, ад абстрагавацца, аб'ектывы, логіка-паняційнага адлюстравання рэчаіснасці ў навуковай прамовы, мастацкай літаратуры ўласціва канкрэтна-вобразнае ўяўленне жыцця. Для мастацкага творы характэрныя ўспрыманне з дапамогай пачуццяў і перевоссоздание рэчаіснасці, аўтар імкнецца перадаць перш за ўсё свой асабісты вопыт, сваё разуменне або асэнсаванне таго ці іншага з'явы. Але ў мастацкім тэксце мы бачым не толькі свет пісьменніка, але і пісьменніка ў гэтым свеце: яго перавагі, асуджэння, захапленне, непрыманне і да таго падобнае. З гэтым звязана эмацыйнасць і экспрэсіўнасць, метафарычнасць, змястоўная шматпланавасць мастацкага стылю гаворкі. Асноўная мэта мастацкага стылю - асваенне свету па законах прыгажосці, задавальненне эстэтычных патрэбаў як аўтара мастацкага твора, так і чытача, эстэтычнае ўздзеянне на чытача пры дапамозе мастацкіх вобразаў.Асновай мастацкага стылю гаворкі з'яўляецца літаратурны рускую мову. Слова ў гэтым функцыянальным стылі выконвае номинативно-выяўленчую фунцию. У лік слоў, якія складаюць аснову гэтага стылю, перш за ўсё, уваходзяць вобразныя сродкі рускага літаратурнага мовы, а таксама словы, якія рэалізуюць у кантэксце сваё значэнне. Гэта словы шырокай сферы ўжывання. Вузкаспецыяльныя словы выкарыстоўваюцца на незначтельной ступені, толькі для стварэння мастацкай дакладнасці пры апісанні пэўных бакоў жыцця. Мастацкі стыль адрозніваецца ад іншых функцыянальных стыляў тым, што ў ім выкарыстоўваюцца моўныя сродкі ўсіх іншых стыляў, аднак гэтыя сродкі (што вельмі важна) выступаюць тут у змененай функцыі - ў эстэтычнай. Акрамя таго, у мастацкай прамовы могуць выкарыстоўвацца не толькі строга літаратурныя, але і внелитературные сродкі мовы - прастамоўныя, жаргонныя, дыялектныя і т. д., якія таксама выкарыстоўваюцца не ў першаснай функцыі, а падпарадкоўваюцца эстэтычнаму задання.Слова ў мастацкім творы як бы дваіцца: яно мае тое ж значэнне, што і ў агульным літаратурнай мове, а таксама дадатковы, прырашчэнне, звязанае з мастацкім светам, зместам дадзенага твора. Таму ў мастацкай мовы словы набываюць асаблівае якасць, нейкую глыбіню, пачынаюць значыць больш за тое, што яны значаць у звычайнай прамовы, застаючыся вонкава тымі ж словамі.Так адбываецца ператварэнне звычайнага мовы ў мастацкі, такі, можна сказаць, механізм дзеяння эстэтычнай функцыі ў мастацкім творы.Да асаблівасцяў мовы мастацкай літаратуры варта аднесці незвычайна багаты, разнастайны слоўнік. Калі лексіка навуковай, афіцыйна-дзелавы і гутарковай мовы адносна абмежаваная тэматычна і стылістычна, то лексіка мастацкага стылю прынцыпова неабмежаваная. Тут могуць выкарыстоўвацца сродкі ўсіх іншых стыляў - і тэрміны, і афіцыйныя выразы, і гутарковыя словы і звароты, і публіцыстыка. Зразумела, усе гэтыя разнастайныя сродкі падвяргаюцца эстэтычнай трансфармацыі, выконваюць пэўныя мастацкія задачы, выкарыстоўваюцца ў своеасаблівых камбінацыях. Аднак прынцыповых забаронаў або абмежаванняў, якія тычацца лексікі, не існуе. Можа быць выкарыстана любое слова, калі яно эстэтычна матывавана, апраўдана. Можна сказаць, што ў мастацкім стылі ўсе моўныя сродкі, у тым ліку і нейтральныя, выкарыстоўваюцца для выражэння паэтычнай думкі аўтара, для стварэння сістэмы вобразаў мастацкага твора.Шырокі дыяпазон ва ўжыванні маўленчых сродкаў тлумачыцца тым, што ў адрозненне ад іншых функцыянальных стыляў, кожны з якіх адлюстроўвае адну пэўную бок жыцця, мастацкі стыль, з'яўляючыся своеасаблівым люстэркам рэчаіснасці, прайгравае ўсе сферы чалавечай дзейнасці, усё з'явы грамадскага жыцця. Мова мастацкай літаратуры приципиально пазбаўлены ўсякай стылістычнай замкнёнасці, ён адкрыты для любых стыляў, любых лексічных пластоў, любых моўных сродкаў. Такая адкрытасць вызначае разнастайнасць мовы мастацкай літаратуры.У цэлым мастацкі стыль звычайна характарызуецца вобразнасцю, выразнасцю, эмацыянальнасцю, аўтарскай індывідуальнасцю, канкрэтнасцю выкладу спецыфічнасцю выкарыстання ўсіх моўных сродкаў.Ён ўздзейнічае на ўяўленне і пачуцці чытача, перадае думкі і пачуцці аўтара, выкарыстоўвае ўсе багацце лексікі, магчымасці розных стыляў, характарызуецца вобразнасцю, эмацыянальнасцю, канкрэтнасцю гаворкі. Эмацыйнасць мастацкага стылю значна адрозніваецца ад эмацыйнасці гутарковыя-бытавога стылю, паколькі эмацыйнасць мастацкай прамовы выконвае эстэтычную функцыю.Больш шырокім паняццем з'яўляецца мова мастацкай літаратуры: мастацкі стыль звычайна выкарыстоўваецца ў аўтарскай мовы, а ў прамовы персанажаў могуць прысутнічаць і іншыя стылі, напрыклад гутарковы.Мова мастацкай літаратуры - своеасаблівае люстэрка літаратурнай мовы. Багатая літаратура - значыць багаты і літаратурны мову. Вялікія паэты і пісьменнікі ствараюць новыя формы літаратурнай мовы, якімі затым карыстаюцца іх паслядоўнікі і ўсё што кажуць і пішуць на гэтай мове. Мастацкая гаворка паўстае як вяршыня дасягненне мовы. У ёй магчымасці нацыянальнай мовы прадстаўлены ў найбольш поўным і чыстым развіцці.

3.Моўныя асаблівасці мастацкай прамовы

Мастацкі стыль, як мы ўжо адзначылі вышэй, знаходзіць прымяненне ў мастацкай літаратуры, якая выконвае вобразна-пазнавальную і ідэйна-эстэтычную функцыю.Свет мастацкай літаратуры - гэта "перевоссозданный" свет, які паказвае рэчаіснасць уяўляе сабой у пэўнай ступені аўтарскі выдумка, а значыць, у мастацкім стылі прамовы самую галоўную ролю адыгрывае суб'ектыўны момант. З гэтым звязаныя эмацыйнасць і экспрэсіўнасць, метафарычнасць, змястоўная шматпланавасць мастацкага стылю гаворкі. Лексічны склад у мастацкім стылі прамовы мае свае асаблівасці. У лік слоў, якія складаюць аснову і ствараюць вобразнасць гэтага стылю, уваходзяць вобразныя сродкі рускага літаратурнага мовы, а таксама словы, якія рэалізуюць у кантэксце сваё значэнне. Гэта словы шырокай сферы ўжывання. Вузкаспецыяльныя словы выкарыстоўваюцца і нязначнай ступені, толькі для стварэння мастацкай дакладнасці пры апісанні пэўных бакоў жыцця.У мастацкім стылі прамовы вельмі шырока выкарыстоўваецца моўная шматзначнасць словы, якая адкрывае ў ім сэнсы і сэнсавыя адценні, а таксама сінонімы на ўсіх моўных узроўнях, дзякуючы чаму з'яўляецца магчымасць падкрэсліць найтонкія адценні значэнняў. Гэта тлумачыцца тым, што аўтар імкнецца да выкарыстання ўсіх багаццяў мовы, да стварэння свайго непаўторнага мовы і стылю, да яркага, выразнаму, вобразным тэксту. Аўтар выкарыстоўвае не толькі лексіку кадыфікаванага літаратурнай мовы, але і разнастайныя выяўленчыя сродкі з гутарковай мовы і прастамоўі.На першы план а мастацкім тэксце выходзяць эмацыйнасць і экспрэсіўнасць малюнка. Многія словы, якія ў навуковай прамовы выступаюць як выразна пэўныя абстрактныя паняцці, у газетна-публіцыстычнай мовы - як сацыяльна-абагульненыя паняцці, у мастацкай прамовы нясуць канкрэтна-пачуццёвыя прадстаўлення. Такім чынам, стылі з'яўляюцца дадаткам адзін аднаго. Напрыклад, прыметнік "свінцовы" у навуковай прамовы рэалізуе сваё прамое значэнне - "свінцовая руда", "свінцовая, куля", у мастацкай ўтварае экспрэсіўную метафару - "свінцовыя хмары", "свінцовая ноч". Таму, у мастацкай прамовы важную ролю гуляюць словазлучэнні, якія ствараюць нейкае вобразнае ўяўленне.Да сродкаў славеснай вобразнасці адносяць перш за ўсё сцежкі: метафару, метонимию, Сінекдаха, увасабленне, вобразнае параўнанне, эпітэт, гіпербалу і інш, а таксама синтактико-паэтычныя постаці: анафору, эпифору і іншСцежкі - з'явы лексіка-семантычныя, гэта розныя выпадкі ўжывання слова ў пераносным значэнні. Аднак, як вядома, не ўсякае пераноснае значэнне з'яўляецца для сучаснага моўнага свядомасці вобразным.Напрыклад, пад метафарай разумеюць слова або абарот прамовы, ўжытыя ў пераносным значэнні для вызначэння прадмета або з'явы на аснове якой-небудзь аналогіі, падабенства. Аднак пры гэтым звычайна адрозніваюць метафары общеязыкового характару (сцёртыя або скамянелыя), метафары, якія захоўваюць "свежасць", і метафары уласна паэтычныя, якія адрозніваюцца індывідуальным характарам.Эпітэт - слова, вобразна вызначальнае прадмет або дзеянне, якое падкрэслівае характэрнае іх ўласцівасць, таксама найбольш ужываюць ў мастацкай мовы, дзе яно выконвае эстэтычную функцыю. Эпітэт нярэдка бывае метафарычнай: У цясніну не пранікаў яшчэ радасны прамень маладога дня (Лермантаў); З меднага адкрытага яго асобы сцякаў пот (Паўстоўскі); Яна ўсміхалася блакітны дзіцячай усмешкай (Шолахаў). Шырока выкарыстоўваюцца эпітэты і ў публіцыстычнай мовы, што абумоўлена экспрэсіўнай функцыяй публіцыстыкі: гіганцкае будаўніцтва, светлую будучыню; гнеўны пратэст; ратныя подзвігі.Іншыя сродкі славеснай вобразнасці, напрыклад метонимия, Сінекдаха і інш, таксама найбольш уласцівыя мастацкай прамовы.Прыклады метонимии як словы або выразы, пераноснае значэнне якіх заснавана на знешняй або ўнутранай сувязі (сумежна) двух прадметаў або з'яў: Ну, з'есці ж яшчэ талерачку, мой мілы (Крылоў); А ў дзверы - бушлаты, шынялі, кажухі (Маякоўскі).Сінекдаха - гэта разнавіднасць метонимии, заснаваная на перанясенні значэння з аднаго з'явы па іншае па прыкмеце колькаснага адносіны паміж імі (частка замест цэлага, адз. Лік замест мн. Ліку або, наадварот, краявідная назва замест радавога ці наадварот), напрыклад: І чуваць было да світання, як радаваўся француз (Лермантаў); Мы ўсе глядзім ў Напалеоны (Пушкін).Выразнымі сродкамі з'яўляюцца і сінтаксічныя рэсурсы мовы. Гэта, напрыклад, звароты, розныя формы перадачы чужой мовы - прамая і няўласнай-прамая гаворка. Стылістычнымі рэсурсамі валодаюць і уступныя словы, словазлучэнні і прапановы. Розныя семантычныя групы ўступных слоў неаднолькава ужывальныя у вядомых функцыянальных стылях. У мастацкай прамовы шырока выкарыстоўваюцца уступныя словы, якія выражаюць эмацыянальную ацэнку выказвання ці яго экспрэсіўны характар.Да ліку стылістычных рэсурсаў сінтаксісу, здаўна па традыцыі выдзяляюцца, ставяцца сродкі так званага паэтычнага сінтаксісу. Гэта асаблівыя сінтаксічныя прыёмы і паэтычныя фігуры, якія шырока выкарыстоўваюцца ў мастацкай літаратуры і публіцыстыцы; надзвычай рэдкія яны ў прамовы навуковай і амаль адсутнічаюць (ва ўсякім выпадку ў іх звычайнай функцыі) у мове афіцыйна-дзелавы. Сярод сродкаў паэтычнага сінтаксісу варта назваць анафору - прыём единоначатия ў шэрагу наступных адзін за адным прапаноў; эпифору - аднолькавую канцоўку; паўтарэнне слоў і іх поўны паралелізм, кальцо страфы (з аднолькавым пачаткам яе і фіналлю); антытэзу-злучэнне слоў з процілеглым значэннем у стылістычных мэтах; градацыю, звязаную з нарастаннем выразнасці; перыяд, як асаблівую сэнсавае і ритмомелодическое пабудова прапановы, і некаторыя іншыя. Перыфраза (парафраз) - абарот, які складаецца ў замене назвы прадмета або з'явы апісаннем яго істотных прыкмет або указаннем на яго характэрныя рысы, - шырока выкарыстоўваецца, акрамя мастацкай, у публіцыстычнай мовы: карабель пустыні (вярблюд); каралева палёў (кукуруза); цар звяроў (леў).Для мастацкай прамовы, асабліва паэтычнай, характэрная інверсія, г.зн. змена звычайнага парадку слоў у сказе з мэтай узмацнення сэнсавай значнасці словы або надання ўсёй фразе асаблівай стылістычнай афарбоўкі.Сінтаксічны лад мастацкай прамовы адлюстроўвае паток вобразна-эмацыйных аўтарскіх уражанняў, таму тут можна сустрэць ўсе разнастайнасць сінтаксічных структур. Кожны аўтар падпарадкоўвае моўныя сродкі выканання сваіх ідэйна-эстэтычных задач.У мастацкай прамовы магчымыя і адхіленні ад структурных норм для вылучэння аўтарам якой-небудзь думкі, рысы, важных для сэнсу творы. Яны могуць выяўляцца ў парушэнні фанетычных, лексічных, марфалагічных і іншых нормаў. У мастацкім стылі прамовы шырока выкарыстоўваецца моўная шматзначнасцю слова, што адкрывае ў ім дадатковыя сэнсы і сэнсавыя адценні, а так жа сінонімам на ўсіх моўных узроўнях, дзякуючы чаму з'яўляецца магчымасць падкрэсліць найтонкія адценні значэнняў. Гэта тлумачыцца тым, што аўтар імкнецца да выкарыстання ўсіх багаццяў мовы, да стварэння свайго непаўторнага мовы і стылю, да яркага, выразнаму, вобразным тэксту.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Вынік

Функцыянальныя стылі  абумоўліваюць стылістычную гнуткасць  мовы, разнастайныя магчымасці выразы, вар'іравання думкі. Дзякуючы ім, мова аказваецца здольным выказаць і складаную  навуковую думку, і філасофскую  мудрасць, ён можа і напісаць законы, і адлюстраваць у эпапеі шматпланавую жыццё народа.Кожны функцыянальны  стыль - гэта адмысловая ўплывовая сфера  літаратурнай мовы, якая характарызуецца  сваім колам тым, сваім наборам  маўленчых жанраў, спецыфічнай лексікай і фразеалогіяй.Лінгвісты да гэтага часу не знайшлі згоды і адзінства  ў разуменні сутнасці мастацкага стылю мовы, яго месца ў сістэме  стыляў літаратурнай мовы. Адны ставяць "стыль мастацкай літаратуры" ў паралель з іншымі стылістычнымі  разнавіднасцямі літаратурнай мовы, іншыя лічаць яго з'явай іншага, больш  складанага парадку. Але ўсімі навукоўцамі  прызнаецца, што паняцце "стылю" ва ўжыванні да мовы мастацкай літаратуры напаўняецца іншым зместам, чым, у дачыненні да іншых функцыянальных стыляў беларускай мовы.Мастацкі стыль  адрозніваецца ад іншых функцыянальных стыляў тым, што ў ім выкарыстоўваюцца моўныя сродкі ўсіх іншых стыляў, аднак  гэтыя сродкі (што вельмі важна) выступаюць тут у змененай функцыі - ў эстэтычнай. Акрамя таго, у мастацкай прамовы  могуць выкарыстоўвацца не толькі строга літаратурныя, але і внелитературные  сродкі мовы - прастамоўныя, жаргонныя, дыялектныя і т. д., якія таксама выкарыстоўваюцца не ў першаснай функцыі, а падпарадкоўваюцца  эстэтычнаму задання.Мастацкая гаворка  паўстае як вяршыня дасягненне мовы. У ёй магчымасці нацыянальнай мовы прадстаўлены ў найбольш поўным і  чыстым развіцці.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ЛІТАРАТУРА

1. Азарка В.У., Васілеўская  А.С., Круталевіч М.М. Беларуская  мова: спецыяльная лексіка. - Мн.: БДПУ, 2004. - 207 c.

2. Антанюк Л.А. Беларуская  навуковая тэрміналогія: Фарміраванне, структура, упарадкаванне, канструяванне,  функцыяніраванне. - Мн.: Навука і  тэхніка, 1987. - 240 с. 

3. Беларуская мова: У 2 ч.: Ч 1: Падруч. для навучэнцаў  педвучылішчаў і каледжаў / Я.М.  Адамовіч, Л.А. Акаловіч, С.К. Берднік  і інш.: Пад агульн. рэд. Л.М.  Грыгор'евай. - 3-е выд., перапрац. і  дап. - Мн.: Выш. шк., 1998. - 330 с. 

4. Булыка А.М. Моўная  сітуацыя ў БССР. Беларуская лінгвістыка,  выпуск № 36, - Мн., 1989. - С. 3-10.

5. Булыка А.М. Слоўнік  іншамоўных слоў. - Мн.: Народная асвета, 1993. - 398 с. 

6. Булыка А.М. Слоўнік  іншамоўных слоў: У 2 т. Т. 1: А-Л - Мн.: БелЭН, 1999. - 736 с.